اثبات مى‌كنيم؛ چراكه علم تام به معلول اوّل، به اين معناست كه به تمام لوازم طولى و عرضى آن، علم تام پيدا شود.

شيخ الرئيس در اين‌باره مى‌گويد:

و يعقل سائر الأشيآء من حيث وجوبها في سلسلة الترتيب النازل من عنده طولا و عرضا؛

و لازم است كه واجب الوجود اشياى ديگر را از حيث وجوب آنها در سلسله ترتيبى كه طولى و عرضى نازل از جانب اوست، تعقّل كند.

سلسله طولى و عرضى‌

سلسله علت‌ها و معلول‌ها سلسله طولى به شمار مى‌آيند. هر معلولى در طول علت و مترتّب بر او و پس از اوست و هر علتى در رتبه پيش از معلول و پس از اوست. واجب الوجود، در سلسله علت‌ها و معلول‌ها، علت نخستين و هيولاى معلول اخير است.

موجودات عالم طبيعت، نسبت به يك‌ديگر در سلسله عرضى قرار دارند؛ چراكه هيچ‌يك از آنها علت حقيقى وجود ديگرى نيستند؛ بلكه نقش آنها نسبت به يك ديگر، علّيّت يا معلوليّت اعدادى است. پدر و مادرها علت‌هاى اعدادى فرزندان مى‌باشند؛ نه علت‌هاى حقيقى. باد، ابر، سرما، گرما و ديگر حادثه‌هاى عالم طبيعت، در توليد باران و روييدن گياه و بارورى درختان، نقش علت‌هاى اعدادى دارند و هرگز اعطاى وجود نمى‌كنند. آن‌كه در حقيقت اعطاى وجود مى‌كند، واجب الوجود است.

موجوداتى كه در سلسله طولى قرار دارند، واسطه‌هاى فيض به شمار مى‌آيند.

گويى با دستى گيرنده فيض وجود و با دستى بخشنده‌اند و اگر از فيّاض مطلق، فيضى به آنها نرسد، آنها همه فقر مطلق و تهى‌دست محض مى‌باشند.

موجودات سلسله عرضى هم هرچه دارند، از مبادى عالى و از سلسله طولى‌