جلوه‌هاى عرفان در شعر غالب‌

در تاريخ شعر فارسى، غالب، نام ناشناخته‌اى نيست و مى‌توان گفت: نام نه تن شاعر، بدين تخلّص، در تذكره‌ها ثبت است يعنى در تاريخ شعر فارسى ما به نام غالب اصفهانى، غالب خوزستانى، غالب آذربايجانى برمى‌خوريم. و شگفت‌تر اينكه نام سه تن از اين شاعران، اسد اللّه است و شايد اكثر آنان به پيروى از اسد اللّه الغالب (امير المؤمنين على عليه السّلام) اين تخلّص را، براى خود برگزيده‌اند.

ليكن از آنجا كه به قول فلاسفه، هرمطلق منصرف مى‌شود به فرد اكمل، اگر كسى بطور مطلق، نام غالب بر زبان راند، بدون ترديد، منظور او ميرزا اسد اللّه خان غالب دهلوى متولّد سال 1212 هجرى و متوفى به سال 1285 هجرى مى‌باشد.

غالب كه شايد بتوان گفت: معروف‌ترين گوينده پارسى‌گوى شبه‌قارّه است‌ [1]، معاصر بابريان بوده و در مدح آخرين پادشاه اين سلسله- بهادر شاه ثانى- قصيده‌اى چند گفته است‌ [2].

غالب به دو زبان پارسى و اردو، شعر گفته است ولى خود او به شعر پارسى مى‌بالد.

[1] - البته، پس از علّامه اقبال و امير خسرو دهلوى.

[2] - براى آگاهى بيشتر رجوع شود به: احوال و آثار ميرزا اسد اللّه خان غالب، انتشارات، مركز تحقيقات فارسى ايران و پاكستان، مقدمه دكتر محمد جعفر محجوب 1977 م ص نه و ده.