پيشگفتار

الحمد للَّه، و صلّى اللَّه على محمّد و آله الطاهرين.

درآغاز گفتگو درباره امام محمّدباقر عليه السلام لازم است كه‌به دوشيوه متفاوت در ارزيابى زندگى ائمه و سيره استوار آنان اشاره كنيم.

عده‌اى هستند كه زندگى امامان معصوم را با مقياس سياست ونهايت نقشى را كه آنان در اين عرصه برعهده داشته‌اند، ارزيابى مى‌كنند اينان حتى عبادت و دانشها و اخلاق ائمه را با عينك سياسى مى‌نگرند.

دراين ميان‌اغلب مورخان‌را نيز در اين عهد، مى‌بينيم زندگى آنان را فقط در چهارچوب تنگ فرديت محدود مى‌كنند و حتى آن را از سياق زمانى خود نيز جدا مى‌سازند.

در ميان اين دو شيوه، روش ميانه‌اى وجود دارد كه زندگى ائمه را آكنده از پرتوافشانيهاى فردى مى‌داند كه از مرزهاى زمانى ومكانى فراتر رفته است و آن را داراى چنان گستره باز سياسى قلمداد مى‌كند كه باشرايط تاريخى مخصوص به خود، هماهنگ و سازگار است.