نام کتاب : مبانى تشريع اسلامى(3) نویسنده : مدرسى، سيد محمد تقى جلد : 1 صفحه : 67
2- ارزشهاى نمادين كه از لابلاى تصوّرات آرمانى رخ مىنمايد.
3- ارزشهاى عينى كه شايد مفهوم آن، همان باشد كه در ايستارهاى شخص در
برابر پديدهها و اشخاص ظهور مىكند.
برخى معتقدند: ارزش، مفهوم و يا تصوّرى است از پديدههاى مورد پسند
كه فرد از خلال آن الزام و يا انگيزه گزينش پيشهاى معيّن را احساس مىكند. ارزش،
معيار و سنجه صدور احكام فرد است بر ميزان تناسب رفتار، چنانكه گرايشهاى فرد را در
برابر فعاليّتها مشخّص مىسازد. ارزش گاهى آشكار است و با تعابير لفظى فرد بدان
راه برده مىشود، و گاهى ضمنى و پنهان است كه از خلال رفتار و عملكرد شخص استنباط
مىشود.
از اين رو، پژوهش ارزشها با پژوهش رفتار در پيوند است، چه، رفتار از
ارزشهاى فرد پرده بر مىدارد، ولى برخى را عقيده بر آن است كه رفتار بيانگر دقيق
ارزشها نيست و تعريف مناسب ارزش بايد در يك زمان مبتنى بر پايهاى نظرى- تجربى
باشد، زيرا نگريستن بدان بر پايه مفهوم فرضى «Hypothetical
Construct» استوار است و
با رفتار شفاهى بدان راه برده مىشود و به تصوّر فرد از جهان اطراف خود و پيوند او
با آن اشاره دارد، به علاوه آنكه متغيّرات ديگرى نيز در كار است كه بر اين رفتار
اثر مىنهد و آن رفتار را با ارزشى كه به آن تكيه دارد، همخوان و يا ناهمخوان
مىگرداند [1].
در توضيح اين سخن مىگوييم: گاهى رفتار، بازتاباننده ارزشها نيست،
زيرا انسان گاهى راهى را مىپيمايد كه به نظر او مخالف ارزشهايى است كه آنها را
سامان داده و بدان ايمان دارد، و اين، به سبب فشار و يا ناديده گرفتن ارزشها و يا
هر دليل ديگر صورت مىپذيرد.
آرى! معمولًا رفتار، نمايانگر ارزشهاى انسان است، ولى برخى اوقات
چنين نيست، بويژه در ميان كسانى كه بين ارزشها و رفتارشان گسستگى حاصل مىشود.