در يك سخن، تسليم در برابر تمامى حق و مخالفت با هواى نفسانى و بيرون رفتن از سلول تنگ هوس ارزش والايى است كه ديگر ارزشها كه به خواست خدا بيان خواهيم كرد از آن برمى‌خيزد.

- 6- انسان بين ايمان و ستم‌

به نظر مى‌رسد واژه مقابل حق (كه ايمان بدان اصل هر فضيلت است، و خود محور ايمان شمرده مى‌شود) همين واژه ظلم است. [1]

راغب مى‌گويد: ظلم نزد اهل لغت و بسيارى از علما نهادنِ چيزى است در غير جايگاه مخصوص آن، خواه با زيادت، يا كاستى، خواه با چشم پوشيدن از مقدار و يا مقام آن باشد. [2]

به نظر مى‌رسد: «ظلم» در قرآن كريم عبارت است از «عدم وفادارى» به حق، و به همين سبب در حديث امام على عليه السلام آمده است كه فرمود: «الظلم أُمّ الرذائل» ظلم ما در پلشتيهاست‌ [3] و گاهى در شرك نهفته است، زيرا بزرگترين ظلم انكار حق الوهيّت مطلقه خداوند جهانيان است، و همزمان ريشه هر ستم، و اصل هر خطا و انحرافى است. خداوند مى‌فرمايد:

... يَابُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ‌ [4].

«... فرزندم‌! به خدا شرك نورز كه شرك، ستمى بس بزرگ است.»

گاهى اين ظلم با دوست گرفتن خود كامگان و دگرگون ساختن نشانه‌هاى دين و شريعتهاى الهى رنگ سياسى به خود مى‌گيرد و موجب نابودى ملّتها و از بين رفتن‌