موارد خارج از شمول غنايم‌

1) غنايم، پس از كسر مخارج جمع‌آورى، نگهدارى و نقل و انتقال به پشت جبهه، مورد محاسبه قرار مى‌گيرد.

2) آنچه امام و يا فرمانده جنگ بر اساس مصالحى، به بعض از جنگاوران هديه بدهد، از شمول غنايم خارج مى‌گردد.

3) بعضى از غنايم برگزيده براى رهبرى و يا دستگاههاى ويژه و آنچه امام از جنگ افزارها و خواربار بر مى‌گزيند، از شمول غنايم خارج مى‌گردد.

4) احتياط آن است كه خمس اموال شخص بدست آمده از دشمن مانند سلاح، مهمّات و پيراهن كه توسّط قاتل او بدست آمده است، پرداخت تا براى گيرنده گوارا شود.

ثانياً: معادن‌

حديث شريف‌

1/ محمّد بن مسلم از امام محمّدباقر عليه السلام روايت مى‌كند: از آن حضرت درباره معادن مانند طلا، نقره، مس، آهن و سرب سئوال نمودم، امام فرمودند: «تمامى اين معادن شامل خمس مى‌گردد. [1]»

2/ از امام محمّدباقر عليه السلام درباره نمكزار سئوال گرديد، فرمودند:

آن چيست؟ گفتيم، زمينى شور زار كه آب در آن جمع مى‌گردد و به نمك تبديل مى‌گردد، فرمودند: «اين معدن است و خمس بر آن‌