بگيرد و تكليفى در برابر خدا انجام دهد؟

نظر علّامه طباطبايى قدس سره اين است كه ظاهر آيات نشان مى‌دهد كه چرا! بالأخره اين قيامت، قيامت ماست. قيامت ما برپا مى‌شود و اوضاع به هم مى‌خورد و تمام مى‌شود و هر كس در جايگاه خودش قرار مى‌گيرد. امّا مجدّداً خلقتْ از سرگرفته مى‌شود. باز آدم و حوّايى و از آن‌ها هم نسلشان منتشر مى‌شود. حال، چقدر طول مى‌كشد؟ خدا مى‌داند، و باز قيامت آن‌ها برپا مى‌شود و همين طور تا آخر. نظر ايشان اين است.

سؤال: با توجّه به «ازلى» بودن خداوند و نيز «فيّاض بى قيد و شرط» بودن او و با استفاده از اين بيانات، آيا مى‌توانيم بگوييم:

قبل از ما هم انسان‌هايى آمده‌اند؛ زندگى كرده‌اند و بعد قيامت آن‌ها برپاشده است؟ و به اين ترتيب قبل از ما هم قيامت‌هاى بسيارى برپا شده است؟ و آيه‌هايى كه مربوط به قيامت است و در آن‌ها فعل «ماضى» به كار رفته، مربوط به قيامت‌هاى گذشته است؟

خلقت دوازده هزار عالَم از سوى خدا!

جواب: جهان را ما نامتناهى مى‌دانيم؛ امّا بايد بدانيم كه مخلوق، هرچه باشد، متناهى است. جهان از نظر علم نامتناهى است. اگر موشك‌هايى با سرعت سيصد هزار برابر سرعت نور كه سيصد هزار كيلومتر در ثانيه است، بسازند و بعد به جهتِ بالا، پايين، راست و چپ، شليك كنند، اين‌ها با اين سرعت سرسام‌آور و محيّرالعقول، به كجا خواهند رسيد؟ به خلأ يا به فضاى بيرونِ دنيا؟! ظلمات است يا نور؟ آيا ديوارى است كه با آن برخورد كنند؟

كجاست؟

آن‌گونه كه دانشمندان مى‌گويند، جهان در حجم و ظرفيّت مخصوصى خلق شده؛ امّا به همان حال باقى نمانده است. دائماً در حال گسترش و