نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 999
همسایه
«و أما حق الجار فحفظه غائبا، و کرامته شاهدا، و نصرته و معونته فی
الحالین جمیعا، لا تتبع له عورة، و لا تبحث له عن سوءة لتعرفها، فان عرفتها
منه من غیر ارادة منک و لا تکلف، کنت لما علمت حصنا حصینا، و سترا ستیرا،
لو بحثت الألسنة عنه لم تتصل الیه لا نطوائه علیه. لا تستمع علیه من حیث لا
یعلم، لا تسلمه عنه شدیدة، و لا تحسده عند نعمة، تقیل عثرته، تغفر زلته، و
لا تدخر حلمک عنه اذا جهل علیک، و لا تخرج أن تکون سلما له، ترد عنه
الشتیمة، و تبطل فیه کید حامل النصیحة، و تعاشره معاشرة کریمة، و لا حول و
لا قوة الا بالله...» «اما حق همسایه عبارت از این است که حرمت او را
در نبودنش حفظ کنی و در حضورش محترم شماری و در هر حال به او کمک و یاری
کنی و برای پی بردن به عیبها و لغزشهایش جستجو نکنی و اگر هم ناخود آگاه از
عیب او مطلع شدی، چون دژ محکم و پرده ضخیمی باشی که اگر با سر نیزهها
بخواهند دل تو را بشکافند و به لابلای دلت دست یابند، نتوانند. به سخنان نا
آگاهانه او گوش مده و در سختی او را وا مگذار و اگر چیزی دارد بر او حسد
مبر، از لغزش او در گذر و از خلاف او چشمپوشی کن و اگر ندانسته به تو بدی
کرد، حوصله به خرج بده، و بردبار باش، مبادا بد رفتاری کنی. اگر کسی خواست
درباره او بدگویی کند جلوگیری کن و اگر کسی خواست مکری درباره او بورزد با
دلسوزی آن را نقش بر آب کن و با بزرگداشت او و بزرگواری با وی معاشرت کن.
هیچ نیرو و توانی جز به خدا نیست.» امام علیهالسلام برای همسایه اهمیت زیادی قائل شده و رعایت حق او را سفارش فرموده است، امام امیرالمؤمنین علیهالسلام میگوید: «و أوصانا رسول الله - صلی الله علیه و آله - بالجار حتی ظننا أنه سیورثه.» «آن
قدر رسول خدا - صلی الله علیه و آله - درباره همسایه، به ما سفارش کرد، که
تصور کردیم، ممکن است همسایه از همسایه ارث ببرد!.)» اخبار زیادی از ائمه
هدی علیهمالسلام در سفارش و عنایت به امور و شؤون همسایه رسیده است و هدف
از این همه سفارشها ایجاد همبستگی اجتماعی در میان مسلمانها و ساختن چنان
جامعه اسلامی است که محبت و دوستی بر آن سایه افکند و هیچ گونه اختلاف و بد
دلی در میان افراد آن جامعه نماند، امام زین العابدین علیهالسلام، حقوق
همسایه را به شرح زیر بیان فرموده است: 1- همسایه در پشت سر، حرمت همسایهاش را حفظ کند؛ از اموال و آبروی او پاسداری کند و از وصول هر ناروایی به او جلوگیری نماید. 2- در حضور، احترام او را حفظ کند. 3- در حضور و غیاب به او کمک و یاری نماید. 4- از هیچ عیب و لغزش او نباید جستجو کند. 5- هر بدی که از او مشاهده کرد، بپوشاند و آن را در میان مردم پخش نکند. 6- در وقت گرفتاری و پیشامد ناگواری او را تنها نگذارد بلکه در کنار او بایستد و در پیشامدی که شده است او را یاری دهد. 7- اگر خداوند به او نعمتی داده است بر او رشک نبرد. 8- از لغزشها و خطاهایش چشم پوشی کند. 9- اگر خطایی از روی نا آگاهی از وی سر زد، حوصله به خرج دهد و مقابله به مثل نکند. 10- کسی را که به او دشنام دهد و یا بدگویی کند منع کند. 11- اگر کسی از او حرف بدی نقل میکند تا در بین ایشان دشمنی و عداوت ایجاد کند، باور نکند. 12- با او با بزرگواری معاشرت نماید. این
بود حقوقی را که امام علیهالسلام اعلام فرمود، حقوقی که باعث وحدت مسلمین
و از هم نپاشیدن اجتماع و گسترش محبت و دوستی میان آنان میگردد.
[~hr~]منبع: تحلیلی از زندگانی امام سجاد (جلد 2)؛ باقر شریف قرشی؛ ترجمه محمد رضا عطائی؛ کنگره جهانی حضرت رضا علیه السلام 1372.
نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 999