نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 845
مناجات شاکران
این مناجات مشهور به «مناجات شاکران» است که امام علیهالسلام در این
مناجات شکر و سپاس الهی را نسبت به احسان فراوان و نعمتهای والایش، تقدیم
داشته است، و پس از بسم الله الرحمن الرحیم چنین آمده است: «الهی
اذهلنی عن اقامة شکرک تتابع طولک، و اعجزنی عن احصآء ثنائک فیض فضلک، و
شغلنی عن ذکر محامدک ترادف عوائدک، و اعیانی عن نشر عوارفک توالی أیادیک، و
هذا مقام من اعترف بسبوغ النعمآء، و قابلها بالتقصیر، و شهد علی نفسه
بالاهمال و التضییع، و انت الرؤوف الرحیم البر الکریم، الذی لا یخیب
قاصدیه، و لا یطرد عن فنآئه آملیه، بساحتک تحط رحال الراجین، و بعرضتک تقف
آمال المسترفدین فلا تقابل آمالنا بالتخییب و الأیئاس، و لا تلبسنا سربال
القنوط و الابلاس. الهی تصاغر عند تعاظم آلائک شکری، و تضاءل فی جنب اکرامک
ایای ثنآئی و نشری، جللتنی نعمک من انوار الایمان حللا، و ضربت علی لطائف
برک من العز کللا، و قلدتنی مننک قلائد لا تحل، و طوقتنی اطواقا لا تفل،
فآلاؤک جمة ضعف لسانی عن احصائها، و نعمآؤک کثیرة قصر فهمی عن ادراکها فضلا
عن استقصائها، فکیف لی بتحصیل الشکر، و شکری ایاک یفتقر الی شکر، فکلما
قلت لک الحمد وجب علی لذلک ان اقول لک الحمد. الهی فکما غذیتنا بلطفک و
ربیتنا بصنعک، فتمم علینا سوابغ النعم، و ادفع عنا مکاره النقم، و آتنا من
حظوظ الدارین ارفعها و اجلها عاجلا واجلا، و لک الحمد علی حسن بلائک و
سبوغ نعمآئک حمدا یوافق رضاک، و یمتری العظیم من برک و نداک یا عظیم یا
کریم، برحمتک یا ارحم الراحمین». «خدایا نعمتهای پیاپی تو مرا از انجام
وظیفه، شکر و سپاس غافل کرد و فیضان فضل و کرمت از حمد و ستایشت عاجزم
گردانید و عطا و بخشش مداومت، مرا از ذکر اوصاف و محامد تو بازداشت و
رحمتهای پی در پی تو مرا از شرح و بیان نیکوییهایت ناتوان ساخت و همین عجز و
ناتوانی موضع کسی است که به نعمتهای فراوان تو اعتراف دارد و با تقصیر در
ادای شکر آن نعمتها روبروست و به زیان خویش گواهی میدهد که نفس خود را
تباه ساخته و ضایع گردانیده است در حالی که تو مهربان و رؤوف و نیکوکار و
بزرگواری، پروردگاری که هر کس رو به تو آورد محروم نمیسازی و آن که را که
چشم امید به درگاه تو داشته باشد از درگاه کرمت دور نمیکنی، ای خدایی که
امیدواران به پیشگاهت بازیابند و طالبان کرمت به ساحت عنایت تو اقامت کنند،
امیدهای ما را به نومیدی مبدل مکن و لباس یأس و نا امیدی بر تن ما مپوشان.
خداوندا شکر و سپاس من در برابر نعمتهای بزرگ تو بسیار ناچیز و حمد و
ثنایم در مقابل بزرگواری و احسانت بسی ناقابل است، نعمتهای تو از انوار
ایمان مرا به زیورها آراسته و لطایف نیکی و کرمت تاج عزت بر سرم نهاده و
احسانهایت گردنبندها و طوقهای شرافتی به گردنم افکنده است که گشوده نگردد و
این قدر نعمتهایت فراوان است که زبان یارای شمارش آنها را ندارد و به قدری
زیاد است که از ادراکش عقل و فهمم قاصر است تا چه رسد که همه را دریابم پس
چگونه بتوانم سپاس آن همه نعمت را به جای آورم و حال آن که سپاس گفتن بر
هر نعمتی خود به شکری نیازمند است پس من هر چه حمد و سپاست را بگویم به
خاطر آن نیز حمد و سپاسی دیگر باید بگویم. خدایا همچنان که مرا از آغاز
به لطف خود غذا دادی و در گهواره آفرینش خویش پروراندی پس نعمتهای
بیحسابت را بر ما تمام کن و ناگواریهای انتقامت را از ما دور ساز و در هر
دو عالم بهره بالاتر و بزرگتری کرامت فرما و ستایش مخصوص توست به خاطر
آزمون نیکو و نعمتهای فراوانت آن گونه ستایشی که مورد پسند تو گشته و احسان
و بخشش تو را بر ما فرومیریزد، ای خدای بزرگ و ای پروردگار کریم به رحمت و
لطفت ای بخشندهترین بخشایندگان...» امام علیهالسلام، در این مناجات
به ما آموخته است که چگونه به خاطر نعمتهای فراوانی که خداوند بر ما ارزانی
داشته و الطاف والایی که شامل حال ما نموده است او را شکر و سپاس گوییم، و
انسان هر چه قدر در شکرگزاری او بکوشد باز هم از انجام وظیفه شکر و سپاس
عاجز و ناتوان است. منبع: تحلیلی از زندگانی امام سجاد (جلد 2)؛ باقر شریف قرشی؛ ترجمه محمد رضا عطائی؛ کنگره جهانی حضرت رضا علیه السلام 1372.
نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 845