نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 258
حسن بصری
«حسن بصری» (متوفی 110 ه) از اهل بصره و از مشاهیر تابعین و فیض ملاقات
اکثر اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله را دریافته بود وی پیش عامه به
زهد و تقوا معروف است و صوفیان نیز او را پرورده نبوت و خوگرفته فتوت و
کعبه عمل و علم و خلاصه ورع و حلم میدانند [1] زهد و تقوا و شکوه و عظمت
امام سجاد علیهالسلام چنان چشم او را خیره کرده بود که بیاختیار به پای
او بوسه میزد. درباره کثرت زهد و توجه همیشگی او به خدا روایت
کردهاند که در خانه کعبه به امام سجاد علیهالسلام برخورد و دید که امام
به صورت ناشناسی که نقابی بر چهرهاش کشیده بود، اشعار زیر را با سوز و
گداز زمزه کرده و به شدت ناله مینمود. 1 - ألا أیها المأمول فی کل حاجة شکوت الیک الضر فارحم شکایتی 2 - ألا یا رجائی أنت کاشف کربتی فهب لی ذنوبی کلها و أقض حاجتی 3 - و ان الیک القصد فی کل مطلب و أنت غیاث الطالبین و غایتی 4 - أتیت بأفعال قباح ردیه فما فی الوری خلق جنی کجنایتی 5 - فزادی قلیل لا أراه مبلغی أللزاد أبکی أم لبعد مسافتی؟ 6 - أتجمعنی و الظالمین موافقا فأین طوافی ثم أین زیارتی؟ 7 - أتحرقنی بالنار یا غایة المنی فأین رجائی ثم أین مخافتی؟ 8 - فیا سیدی فأمنن علی بتوبة فأنک رب «عالم» بمقالتی ترجمه اشعار: 1 - ای آن که در هر نیازی دست امید به سوی تو دراز میشود. بینوائی خود را به تو باز میگویم مرا مورد عفو و بخشش خود قرار بده. 2 - ای امید من که اندوه و سختی را از من دور میکنی، همه گناهان مرا ببخش و حاجت مرا برآر. 3 - در هر حاجتی به تو روی میآورم، تو دستگیر خواستاران و هدف و مقصود منی. 4 - با کارهای زشت خود به تو روی آوردم، هیچ مخلوقی در جهان به اندازه من گناهکار نیست. 5 - توشه راه من ناچیز است و مرا به مقصد نمیرساند، آیا بر کمی توشه بگریم یا بر دوری راهم؟! 6 - آیا تو مرا با ستمگران در یک جا جمع میکنی؟ پس طواف من به دور خانه تو و زیارت من چه میشود؟! 7 - ای نقطه پایان آرزوهای من آیا مرا به آتش خود میسوزانی، پس امید من به تو و ترس من از تو چه میشود؟ 8 - ای سرور من از قبول توبهام بر من منت بگذار که تو پروردگار و عالم به گفتار منی. «حسن
بصری» میگوید: نزدیک شدم دیدم که وی امام، فرزند امام، علی بن الحسین
زینالعابدین علیهالسلام است پس پای او را بوسیدم و گفتم: ای فرزند نبوت،
این مناجات و گریه از بهر چیست؟ با این که تو داخل اهل بیتی هستی که خداوند
درباره آنها فرموده است: (لیذهب عنکم الرجس أهل. البیت و یطهرکم تطهیرا)
فرمود: ای فرزند ابوالحسن این سخنان را کنار بگذار بهشت برای هر کس که خدا
را اطاعت کند، آفریده شده است گر چه بنده حبشی باشد و جهنم برای هر کس که
خدا را نافرمانی کند خلق شده هر چند آزاد مردی قرشی باشد پیامبر اکرم صلی
الله علیه و آله فرموده است: «ایتونی بأعمالکم لا بأنسابکم»: «اعمال خود را نزد من آورید نه انساب خود را» [2] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1) عطار، تذکرة الأولیاء، ج 1، ص 34. (2)
بنا به نقل روضات الجنات، ج 3، ص 28 و 29 - از المنتظم ابن الجوزی، دکتر
مصطفی شیبی، همبستگی میان تصوف و تشیع، ص 155، ترجمه مرحوم دکتر علی اکبر
شهابی. منبع: امامان اهلبیت در گفتار اهل سنت؛ داود الهامی؛ مکتب اسلام چاپ اول پائیز 1377.
نام کتاب : دانشنامه امام سجاد علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 258