نام کتاب : دانشنامه امام کاظم علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 63
ارزیابی عملکرد روزانه
«لیس منا من لم یحاسب نفسه فی کل یوم فان عمل حسنا استزاد الله و ان عمل سیئا استغفر الله منه و تاب الیه» [1] . از
ما نیست (با ما رابطه و پیوندی ندارد) کسی که در هر روز خود را محاسبه
نکند؛ تا اگر عمل نیکی انجام داده است از خداوند طلب افزونی بکند و چنان چه
مرتکب عمل ناروایی شده (روی به درگاه خدا آورده) از کرده خود استغفار کند و
به سوی خدا باز گردد. از نظر علمای اخلاق «محاسبه نفس» و ارزیابی
عملکرد خویش یکی از عوامل مهم موفقیت انسان در میدان عمل است. انسان در
مرحله نخست میباید نفس خود را وادار بر عمل و انجام وظیفه نماید، در مرحله
بعد کارهای خویش را کنترل کند و نفس را به خود وانگذارد تا هر چه خواست
انجام دهد. مرحله سوم، محاسبه و ارزیابی عملکرد است که بعد از فراغ از عمل
صورت میگیرد. نتیجه ارزیابی یکی از دو چیز خواهد بود: 1- انجام وظیفه
به نحو مطلوب که اقتضا میکند انسان خدا را بر این موفقیت شکر بگزارد و از
درگاه ربوبیاش بخواهد او را در انجام اعمال نیک بیشتر یاری کند. 2-
کوتاهی و سهلانگاری در انجام وظیفه و یا ترک آن که در هر دو صورت میباید
جبران شود. و از آن جا که منشأ این ترک وظیفه فراموشی یاد خدا و پشت کردن
به حق تعالی است، امام (ع) راه جبران را بازگشت به سوی پروردگار و طلب
آمرزش از او دانسته است. توجه به پروردگار به معنای توجه به وظیفه بندگی و
طلب آمرزش از محضر حق تعالی و به معنای ابراز نفرت از لغزش انجام گرفته
است. پیدایش این حالت (توبه) در کسی او را موفق به انجام وظیفه بندگی در
مراحل بعد خواهد کرد.
[~hr~]پی نوشت ها: (1) کافی، ج 2، ص 453. منبع: زندگانی امام کاظم؛ علی رفیعی، سید محمد حسینی؛ پاییز 1374 ناشر: مؤسسه فیض کاشانی
نام کتاب : دانشنامه امام کاظم علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 63