موعظه هایی از علی

شیخ صدوق گفته است:
ابو تراب عبدالله رویانی از عبدالعظیم حسنی نقل کرده که گفت: به امام جواد علیه السلام عرض کردم. ای فرزند رسول خدا! از پدرانت، حدیثی برایم بیان فرما؛ حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش. برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: مردم تا وقتی متفاوتند، در خیر و نیکی بسر برند و چونکسان گردند، نابود شوند.
راوی گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای؛ حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش - درود خدا بر آنان - برایم نقل کرده است که: امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: اگر اسرارتان بر ملا می شد، برکدیگر نمی پوشیدید.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای؛ حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش - درود خدا بر آنان - برایم نقل کرده است که امیر المؤمنین علیه السلام فرمود: شما البته نمی توانید با دارایی خود، به همه مردم احسان کنید؛ بنابراین با گشاده رویی و برخورد پسندیده، آنان را فرا گیرید؛ چه اینکه من از رسول خدا شنیدم که فرمود: شما البته با دارایی خویش نمی توانید به همه مردم احسان کنید، پس آنها را با خلق و خوی خود فرا گیرید.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیافزائید؛ حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش - درود خدا بر آنان باد - برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود، کسی که به سرزنش روزگار پردازد، سرزنشش به درازا خواهد کشید.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای حضرت فرمود: پدرم از جدم
از پدرانش: برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: همنشینی با شریران و بدان، بدگمانی به نیکان و خوبان را در پی می آورد.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش - که درود خدا بر آنان باد - برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود بد ره توشه ای است به سوی معاد، دشمنی با بندگان.
گفت: عرض کردم: ای فرزند! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش: برایم نقل کرده است که امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: بهای هر کس، به اندازه نیکی اوست.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: شخصیت آدمی در زیر زبان نهفته است.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام برایم نقل کرده است که امیرمؤمنان علیه السلام: کسی که قدر خود را شناخت، هلاک نگردید.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیهما السلام فرمود: تفکر پیش از هر کاری، از پشیمانی ایمنت می گرداند.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام، برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان فرمود: کسی که به روزگار اعتماد نماید، شکست می خورد.
گفت: عرض کردم: ای زاده رسول خدا! برمن بیفزای، فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: هر کس به رأی و نظر خود بسنده نماید و خود را غنی و بی نیاز از دیگران بداند، جانش را به خطر افکنده است.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: اندک بودن عائله،کی از دو آسانی است.
گفت: عرض کردم: ای رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: کسی که دچار خود پسندی شد، به هلاکت رسیده
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام برایم نقل کرده است که امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: کسی که به جایگزین (و عوض داشتن انفاق مال در راه خدا)قین داشته باشد، در بخشش سخاوتمند خواهد بود.
گفت: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! بر من بیفزای، حضرت فرمود: پدرم از جدم از پدرانش علیهما السلام برایم نقل کرده است که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: کسی که به سلامت بودن خویش از سوی زیر دستان راضی باشد (حق و حقوق آنها را رعایت کند)، از سلامتی مافوقش بهره مند می شود.
راوی گفت: عرض کردم: مرا بس است.[1] .
کلینی آورده است:
ابو مریم انصاری از امام جواد علیه السلام روایت کرده است که فرمود: مردی در بصره بپا خاست و خطاب به امیر مؤمنان علیه السلام عرض کرد: ای امیر مؤمنان! ما را از برادران، آگاه ساز؟ حضرت فرمود: برادران و دوستان دو دسته اند: دوستان امین و مورد اعتماد و دوستان مجاور و همکار، اما دوستان مورد اعتماد و امین، به منزله دست و بازو و فامیل و دارایی اند، هر گاه با برادر دینی خود در این حد از اعتماد و اطمینان بودی، جان و مالت را نثارش کن و با دوستانش دوست و با دشمنانش دشمن باش، عیب و رازش را کتمان کن و خوبیهایش را علنی ساز و بدان ای سؤال کننده! که این برادران دینی، ازاقوت سرخ کمتر هستند، (بسیار کم و انگشت شمار هستند.) و اما دوستان مجاور و همکار، همانا تو، بهره خود را از آنها می بری و قطع رابطه با آنان نکن و جز همین منفعت ظاهر چیزی از نهان خانه آنها مخواه و درست مثل خودشان، با آنان گشاده رو و شیرین زبان باش.[2]