در جواب یک معمای فقهی

یا أبامحمد ما تقول فی رجل حرمت علیه امرأة بالغداة و حلت له ارتفاع النهار و حرمت علیه نصف النهار، ثم حلت له الظهر ثم حرمت علیه العصر، ثم حلت له المغرب، ثم حرمت علیه نصف اللیل ثم حلت له الفجر، ثم حرمت علیه ارتفاع النهار، ثم حلت له نصف النهار؟ فبقی یحیی و الفقهاء بلسا خرسا!
فقال المأمون: یا أباجعفر أعزک الله بین لنا هذا؟ فقال علیه‌السلام هذا رجل نظر الی مملوکة لا تحل له، اشتریها فحلت له. ثم أعتقها فحرمت علیه، ثم تزوجها فحلت له، فظاهر منها فحرمت علیه. فکفر الظهار فحلت له، ثم طلقها تطلیقة فحرمت علیه، ثم راجعها فحلت له، فارتد عن الاسلام فحرمت علیه، فتاب و رجع الی الاسلام فحلت له بالنکاح الأول، کما أقر رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نکاح زینب مع أبی‌العاص بن الربیع حیث أسلم علی النکاح الأول. [1] .
امام جواد علیه‌السلام به یحیی بن اکثم فرمود:
ای ابامحمد! چه گویی درباره‌ی مردی که بامداد زنی بر وی حرام بود و روز که برآمد بر او حلال شد، نیمه‌ی روزش حرام شد و هنگام ظهرش حلال گردید و وقت عصر بر او حرام شد و مغربش حلال گردید و نیمه شب بر او حرام شد و سپیده دم بر وی حلال شد و روز که برآمد بر او حرام شد و نیمه روز بر او حلال گردید.
یحیی و دیگر فقها در برابر او حیران گردیده و از کلام بازماندند!
مأمون گفت: یا اباجعفر! خدای، عزیزت بدارد. این مسئله را برای ما بیان کن. امام علیه‌السلام فرمود:
این مردی است که به کنیزک دیگری نگاه کرده و او را خریده و بر وی حلال شده، سپس آزادش کرده و بر او حرام شده، سپس او را به زنی گرفته و بر او حلال شده، و ظهارش کرده [2] و بر او حرام شده و کفاره‌ی ظهار داده و حلال شده، سپس یک بار طلاقش داده و حرام شده، سپس به او رجوع کرده و حلال شده، پس آن مرد از اسلام برگشته و زن بر او حرام شده و باز توبه کرده و به اسلام برگشته و به همان نکاح سابق بر او حلال شده، چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم زینب را به ابی‌العاص بن ربیع که مسلمان شد، به همان نکاح اول تسلیم نمود.