مذمت اصحاب بخاطر عدم اهتمام به جهاد

به خدا سوگند ما هرگز در مبارزه با مردم شام پشیمانی و تردیدی نداریم، ما اکنون با دشمن با سلامت و صبر می جنگیم، پس سلامت با دشمنی و صبر با ناراحتی مخلوط شده است، و شما آن روز که (در جنگ صفین) همراه ما بودید، دینتان پیشاپیش دنیایتان بود، ولی امروز دنیایتان دین شما را به پشت سر افکنده است، و ما برای شما و شما برای ما بودید، اما اکنون دشمن ما شده اید.
و در برابر دو گروه از کشته شدگان قرار دارید: کشته هائی که در صفین بودند و برآنها می گریید، و کشته هایی که در نهروان خواستار انتقام آنهائید، گریه کننده خوار، و انتقامجو خواستار انتقام است.
و معاویه ما را به کاری می خواند که در آن عزتی نیست، اکنون اگر برای مرگ آماده اید، بر او حمله می بریم، و با ضربه های شمشیر بر او فرمان می رانیم، و اگر خواهان زندگی هستید دعوتش را می پذیریم و به درخواستش رضایت می دهیم.
هنوز سخنان امام پایان نیافته بود، که از همه سوی لشکر فریاد برآمد: زنده می مانیم، زنده می مانیم.
خطبته فی ذم اصحابه لتثاقلهم عن الجهاد
اما والله ما ثنانا عن قتال اهل الشام ذلة و لاقلة، و لکن کنا نقاتلهم بالسلامة و الصبر، فشیبت السلامة بالعداوة، و الصبر بالجزع، و کنتم تتوجهون معنا، و دینکم امام دنیاکم، و قد اصبحتم لان و دنیاکم امام دینکم، و کنا لکم و کنتم لنا، و قد صرتم الیوم علینا
ثم اصبحتم تعدون قتیلین: قتیلا بصفین تبکون علیهم، و قتیلا بالنهروان تطلبون بثارهم، فاما الباکی فخاذل، و اما الطالب فثائر.
و ان معاویة قد دعا الی امر لیس فیه عز و لا نصفة، فان اردتم الحیاة قبلناه منه و اغضضنا علی القذی، و ان اردتم الموت بذلناه فی ذات الله، و حاکمناه الی الله
فنادی القوم باجمعهم: بل البقیة و الحیاة.