نام کتاب : دانشنامه امام حسن علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 251
پرهیز از معرفی قاتل خویش
در کتاب روضة الواعظین از عمر (عمیر خ ل) بن اسحاق نقل شده است که امام
حسن علیهالسلام به هنگام شهادت خطاب به امام حسین علیهالسلام فرمود: قال علیهالسلام: سقیت
السم مرتین و هذه الثالثة.... ان الحسن علیهالسلام قال: لقد سقیت السم
مرارا ما سقیت مثل هذه المرة لقد قطعت قطعة من کبدی فجعلت اقلبها بعود معی.
و فی روایة عبدالله البخاری انه علیهالسلام قال: یا أخی انی مفارقک، و
لا حق بربی و قد سقیت السم و رمیت بکبدی فی الطشت و اننی لعارف بمن سقانی و
من این دهیت و أنا اخاصمه الی الله عزوجل. فقال له الحسین
علیهالسلام: و من سقاکه؟. قال: ما ترید به؟ أترید أن تقتله ان یکن هو هو
فالله أشد نقمة منک و ان لم یکن هو فما احب ان یؤخذ بی بریء. و فی خبر: فبحقی علیک ان تکلمت فی ذلک بشیء و انتظر ما یحدث الله فی. و فی خبر: و بالله اقسم علیک أن تهریق فی امری معجمة من دم [1] . امام حسن علیهالسلام فرمود: (دو
بار به من سم نوشاندهاند و این سومین بار است... در ادامه فرمود: بارها
به من سم نوشاندهاند، ولی مثل این بار ننوشیدم. این سم به صورتی بود که
جگرم را تکه تکه کرد که من با چوبی که همراهم بود قطعات جگرم را که در طشت
ریخته شده بود، کنار میزدم. و در روایت عبدالله بخاری گوید: برادر، من
از تو جدا گردیده و به پروردگارم میپیوندم و به من سم نوشاندهاند و جگرم
در طشت ریخته است. من خوب میدانم چه کسی مرا زهر نوشانده است و میدانم
که از کجا ضربه خوردهام، و من از او، نزد خدای بزرگ داد شکایت میکنم. امام
حسین علیهالسلام فرمود: آن را چه کسی به تو نوشاند؟ فرمود: چه کارش داری؟
میخواهی به قتلش برسانی؟ چنانچه او همان باشد، خداوند سخت انتقامتر از
توست و اگر او همان نباشد، من دوست ندارم که بیگناهی به خاطر من گرفتار
شود. در خبری دیگر آمده: به حقی که من بر تو دارم، هرگز در این باره
چیزی نگویی و منتظر آن باش تا آنچه خداوند میخواهد، دربارهی من انجام
شود. در خبری دیگر آمده: تو را به خدا سوگند میدهم که دربارهی من به قدر حجامتی خونریزی نشود.) و در حدیث دیگری آمده است: امام حسین علیهالسلام از آن حضرت پرسید: ای ابامحمد به من بگو چه کسی به تو سم نوشاند؟. قال علیهالسلام: و
لم یا أخی؟. و قال الحسین علیهالسلام: أقتله والله قبل أن أدفنک أو لا
أقدر علیه؟ أو یکون بأرض أتکلف الشخوص الیه؟. فقال: یا أخی، انما هذه
الدنیا لیال فانیة، دعه حتی ألتقی أنا و هو عند الله [2] . امام حسن علیهالسلام فرمود: (برای
چه برادر؟ امام حسین علیهالسلام فرمود: به خدا سوگند پیش از آن که دفنت
کنم او را میکشم، مگر آنکه به او دست نیابم؟ یا آن که در سرزمینی باشد که
برای دستیابی به او در زحمت افتم؟. فرمود: برادر! این دنیا شبهایی است
زودگذر، او را فروگذار تا من و او نزد خدا دیدار کنیم.)
[~hr~]پی نوشت ها: (1) در منابع ذیل بخشهایی از این حدیث نقل شده است؛ 1- احقاق الحق ج 11، ص 169 - و - ج 11، ص 170 به نقل از علامة العسقلانی فی الاصابة، ج 1، ص 430 ط مصطفی محمد بمصر. 2- ارشاد مفید، ص 192. 3- الاستیعاب، ج 1، ص 440. 4- الاصابة ج 1، ص 331. 5- البدایة و النهایة، ج 8، ص 46. 6- الجوهرة فی نسب امام علی علیهالسلام ص 30. 7- الغدیر، ج 11، ص 8. 8- المجالس السنیة، ج 2، ص 269 و ص 264. 9- المستدرک للحاکم، ج 3، ص 176. 10- المصنف فی الاحادیث و الآثار، ج 11، ص 452، ح 20982، و ج 8، ص 631، ح 251. 11- أسد الغابه، ج 2، ص 15. 12- بحارالأنوار، ج 44، ص 138، ح 5 و ص 156. 13- تاریخ الاسلام (للذهبی) سنة 60 - 41، ص 38. 14- تاریخ چهارده معصوم علیهمالسلام، ص 465. 15- تاریخ دمشق (ترجمة الامام الحسن علیهالسلام) ص 207، ح 334، و ص 208، و ح 336 و ص 209 ح 337. 16- تاریخ دمشق (لابن منظور) ج 7، ص 38. 17- تذکرة الخواص، ص 192. 18- حلیة الأولیاء، ج 2، ص 38، ح 132. 19- دلائل الامامة، ص 61. 20- ذخائر العقبی، ص 141. 21- روضة الواعظین، ج 1، ص 167. 22- صفة الصفوة، ج 1، ص 343. 23- علی و فرزندانش، ص 217. 24- فراید السمطین، ج 2، ص 122. 25- فضایل الخمسة، ج 3، ص 312، و ص 313. 26- کشف الغمة، ج 2، ص 162 و ص 142. 27- مدینة المعاجز، ج 3، ص 374، ح 95 / 933 (العوالم ج 16، ص 278، ذیل ح 1) و ص 375، ح 96 / 934. 28- مروج الذهب، ج 2، ص 427. 29-
مسند الامام المجتبی علیهالسلام ص 419، ح 11 و ص 422، ح 13، و ص 425، ح
18، و ص 432 و ص 438 و ص 439 و ص 441، ح 40 و ص 443، ح 46 و ص 444. ح 47 و ص
499، ح 2 و ص 726، ح 84. 30- مقاتل الطالبیین، ص 81. 31- مناقب ابنآشوب، ج 4، ص 42. 32- نهایة الارب، ج 7، ص 89. 33- ینابیع المودة، ص 352. [2] 1- البدایة و النهایة، ج 8، ص 47. 2- الغدیر، ج 11، ص 8. 3- تاریخ دمشق (ابنمنظور) ج 7، ص 39. 4- تاریخ دمشق (ترجمة الامام الحسن علیهالسلام) ص 209، ح 339. 5- مسند الامام المجتبی علیهالسلام، ص 445.
نام کتاب : دانشنامه امام حسن علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 251