روایت امام هادی از امام کاظم

روی الامام أبوالحسن الهادی علیه‌السلام بسنده عن آبائه عن جده الامام موسی بن جعفر علیه‌السلام انه قال: «ان الله خلق الخلق، فعلم ما هم الیه صائرون، فأمرهم و نهاهم، فما أمرهم به من شی‌ء فقد جعل لهم السبیل الی الأخذ به، و ما نهاهم عنه من شی‌ء فقد جعل لهم السبیل الی ترکه، و ما جبرالله أحدا من خلقه علی معصیة، بل اختبرهم بالبلوی کما قال الله تعالی: لیبلوکم أیکم أحسن عملا...»
امام ابوالحسن الهادی علیه‌السلام به سند خود از پدرانش از قول جدش موسی بن جعفر علیه‌السلام نقل کرده می‌فرماید: «خدای متعال، مخلوقات را آفرید، و می‌دانست که سرانجام کار آنها چیست، این بود که ایشان را امر و نهی فرمود، به چیزی امر نکرد مگر این که برای ایشان راهی به انجام آن قرار داد و از چیزی نهی نکرد مگر راه ترک آن نیز برای ایشان وجود داشت و خداوند کسی را مجبور به معصیت نکرده بلکه مطابق این آیه «لیبلوکم ایکم احسن عملا» [1] با گرفتاری آنها را آزموده است». امام علیه‌السلام، به صورت غیرقابل بحثی، جبر را مطرح کرده و بر نادرستی آن استدلال فرموده است که ما این مسأله را در ضمن بحثهای آینده روشن خواهیم ساخت.