نام کتاب : دانشنامه امام هادی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 255
تفسیر آیه«لقد نصرکم الله فی مواطن کثیرة»
کلینی با سند خود نقل میکند که: چون به متوکل [عباسی]، سم دادند،
نذر کرد چنانچه بهبود یابد، «مال کثیری» را صدقه دهد، چون بهبود یافت، از
فقها درباره اندازه «مال کثیر» پرسید، با هم اختلاف کردند، یکی گفت:
صدهزار، دیگری گفت: ده هزار، و هر کس چیزی گفت، و امر بر متوکل مشتبه شد [و
ندانست چه کند]. صفعان، یکی از ندیمان [1] او گفت: چرا سراغ این سیاه
نمیفرستی تا از او بپرسی؟ متوکل گفت: وای بر تو! چه کسی را میگویی؟! صفعان
گفت: ابنالرضا علیهالسلام، او پاسخ آن را نیک میداند، اگر تو را از این
سرگردانی بیرون آورد. باید فلان مقدار به من بدهی، و اگر نه، تو صد
تازیانه محکم به من بزن. متوکل گفت: پسندیدم، جعفر بن محمود! برو نزد
ابنالرضا علیهالسلام، و از او درباره اندازه «مال کثیر» بپرس. جعفر بن
محمود نزد امام هادی علیهالسلام آمد، و از اندازه «مال کثیر» پرسید، امام
علیهالسلام فرمود: اندازه مال کثیر، هشتاد است. جعفر بن محمود گفت: او
از من علتش را میپرسد، امام علیهالسلام فرمود: خدای سبحان میفرماید:
«قطعا خداوند شما را در مواطن کثیره [2] یاری کرده است»، آن مواطن را
شمردیم، هشتاد موطن بود. روی الکلینی: عن علی بن ابراهیم، عن أبیه، عن بعض أصحابه ذکره قال: لما
سم المتوکل نذر ان عوفی أن یتصدق بمال کثیر، فلما عوفی سأل الفقهاء عن حد
المال الکثیر، فاختلفوا علیه، فقال بعضهم: مائة ألف، و قال بعضهم: عشرة
آلاف، فقالوا فیه: أقاویل مختلفة، فاشتبه علیه الأمر. فقال رجل من ندمائه یقال له: صفعان: ألا تبعث الی هذا الأسود، فتسأل عنه؟ فقال له المتوکل: من تعنی ویحک؟! فقال له: ابنالرضا، فقال له: و هو یحسن من هذا شیئا، فقال: ان أخرجک من هذا فلی علیک کذا و کذا، و الا فاضربنی مائة مقرعة [3] . فقال
المتوکل: قد رضیت یا جعفر بن محمود! صر الیه، وسله عن حد المال الکثیر،
فصار جعفر بن محمود الی أبیالحسن علی بن محمد علیهماالسلام فسأله عن حد
المال الکثیر. فقال: الکثیر ثمانون، فقال له جعفر: یا سیدی! انه یسألنی عن العلة فیه. فقال له أبوالحسن علیهالسلام: ان الله عزوجل یقول: (لقد نصرکم الله فی مواطن کثیرة) [4] ، فعددنا تلک المواطن فکانت ثمانین [5] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1) ندیم: همنشین شخصی بزرگ، همدم، هم صحبت، [فرهنگ معین 4 / 4698]. (2) مواطن کثیره: جاهای زیاد، مواضع بسیاری. (3) القرع: الضرب بشدة الاعتماد، و المقرعة بالکسر فالسکون: ما یقرع به الدابة. مجمع البحرین 2: 490 (قرع). (4) التوبة: 25. (5)
الکافی 7: 463 ح 21، تفسیر العیاشی 2: 84 ح 37 مع اختلاف، المناقب لابن
شهرآشوب 4: 402، الاحتجاج 2: 497 ح 329، بحارالأنوار 19: 165 ح 8، و 50:
162 ح 51 مع اختلاف، و 104: 227 ح 56، التهذیب 8: 309 ح 24، الوسائل 23:
298 ح 1. منبع: فرهنگ جامع سخنان امام هادی؛ تهیه و تدوین گروه حدیث پژوهشکده باقر العلوم؛ مترجم علی مؤیدی؛ نشر معروف چاپ اول دی 1384.
نام کتاب : دانشنامه امام هادی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 255