هیچ جا از خدای سبحان خالی نیست‌

کلینی رحمه الله با سند خود از محمد بن عیسی نقل می‌کند که گفت:
به امام هادی علیه‌السلام نوشتم: آقا جان! فدایت شوم برای ما روایت کرده‌اند که: خدا در جایی هست و در جایی نیست، او بر عرش استیلا دارد، و نیمه آخر هر شب به آسمان دنیا فرود می‌آید.
و نیز روایت کرده‌اند: در شامگاه عرفه پائین می‌آید، و سپس به جای خود باز می‌گردد، بعضی از دوستان شما می‌گویند: وقتی او در جایی بود، و در جای دیگر نبود، پس [همچون اجسام دیگر] هوا با او برخورد می‌کند، و او را فرا می‌گیرد، در حالی که هوا جسم رقیقی است که بر هر چیزی به اندازه خودش احاطه میابد، و در این صورت چگونه بر خدا احاطه پیدا می‌کند؟
حضرت علیه‌السلام در پاسخم نوشت: دانش آن [یعنی چگونگی نزول و عروج حق تعالی] نزد خداست، و اوست که هوا [و هر چیز دیگری] را در بهترین اندازه‌اش سامان می‌بخشد [و خود اندازه نمی‌پذیرد]، و بدان که خدا وقتی در آسمان دنیاست در عین حال بر عرش است، و همه چیز برای او از جهت علم و قدرت و ملک و احاطه یکسان است.
روی الکلینی:
عن علی بن محمد، عن سهل بن زیاد، عن محمد بن عیسی قال:
کتبت الی أبی‌الحسن بن محمد علیهماالسلام: جعلنی الله فداک، یا سیدی! قد روی لنا أن الله فی موضع دون موضع علی العرش استوی، و أنه ینزل کل لیلة فی النصف الأخیر من اللیل الی السماء الدنیا، و روی أنه ینزل عشیة عرفة ثم یرجع الی موضعه، فقال بعض موالیک فی ذلک: اذا کان فی موضع دون موضع فقد یلاقیه الهواء و یتکنف علیه، و الهواء جسم رقیق یتکنف علی کل شی‌ء بقدره، فکیف یتکنف علیه جل ثناؤه علی هذا المثال؟
فوقع علیه‌السلام: علم ذلک عنده، و هو المقدر له بما هو أحسن تقریرا، و اعلم أنه اذا کان فی السماء الدنیا فهو کما هو علی العرش، و الأشیاء کلها له سواء علما و قدرة و ملکا و احاطة.
ثم قال: و عنه، عن محمد بن جعفر الکوفی، عن محمد بن عیسی مثله [1] .
پی نوشت ها:
[1] الکافی 1: 126 ح 4.
منبع: فرهنگ جامع سخنان امام هادی؛ تهیه و تدوین گروه حدیث پژوهشکده باقر العلوم؛ مترجم علی مؤیدی؛ نشر معروف چاپ اول دی 1384.