ذمّی به یهودیان و مسیحیانی می‌گویند که در پناه اسلام زندگی می‌کنند.
امیرالمؤمنین علیه السلام در راه کوفه با یک نفر ذمّی همسفر گردید.
مرد ذمّی به آن حضرت گفت:
بنده خدا کجا می‌روی؟
امام پاسخ داد:
می‌خواهم به کوفه بروم.
بعد از مدّتی، مرد ذمّی به راه دیگری برگشت و خواست از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام جدا شود،
حضرت نیز مقداری به دنبال او راه رفت.
مرد ذمّی گفت:
بنده خدا مگر نگفتی که به کوفه می‌روی؟
امام علی علیه السلام فرمود: آری به کوفه می‌روم.
ذمّی گفت: راهی که می‌روم راه کوفه نیست.
حضرت علی علیه السلام فرمود: می‌دانم راه کوفه نیست.
گفت: پس چرا با من می‌آیی؟
فرمود:
قال لَهُ اَمیرُالْمُومِنِین علیه السلام هذا مِنْ تَمامِ الصُّحْبَةِ اَنْ یشَیعِ الرَّجُلُ صاحِبَهُ هَنیئَةً اِذا فارَقَهُ وَ کَذلِکَ اَمَرَنا نَبِینا صلی الله علیه وآله وسلم
«کمال رفاقت آن است که شخص در وقت جدا شدن به احترام رفیق، مقداری او را مشایعت کند، پیامبر ما صلی الله علیه وآله وسلم به ما چنین یاد داده است»
مرد ذمّی گفت:
راستی آیا پیامبر شما چنین دستوری داده است؟
فرمود: آری
ذمّی گفت:
پس آنان که به او ایمان آورده‌اند در اثر این اخلاق پسندیده است، گواهی می‌دهم که من نیز بر دین تو هستم.
آنگاه با آن حضرت به کوفه آمد و چون امام را شناخت، اسلام آورد. [1] .