اقسام مبنى در اسم‌

گفته شد اسم مبنى آنستكه آخرش باختلاف عوامل تغيير نكند و علامت آن ضم، فتح، كسر و سكون است و اين چهار علامت در اسم ديده ميشوند و باعتبار آن مى‌توان اسم را بچهار قسم تقسيم كرد:

1- اسم مبنى بر ضمّ مانند: حيث.

2- اسم مبنى بر فتح نظير: اين.

3- اسم مبنى بر كسر همچون: امس.

4- اسم مبنى بر سكون مثل: كم.

علّت بناء در اسم‌

اصل در اسماء اينستكه معرب باشند ولى گاهى بناء بر آنها عارض ميشود و سبب آن اينستكه شباهت بحروف پيدا مى‌كنند و مراد از شباهت پنج امر است بشرح زير:

وضعى، معنوى، افتقارى، استعمالى، اهمالى.

1- شباهت وضعى‌

شباهت وضعى: آنستكه اسم از نظر وضع همچون حروف باشد يعنى مانند حروف ساختمانش از يك يا دو حرف تشكيل يافته باشد مانند ضمير « هو » .

2- شباهت معنوى‌

شباهت معنوى: آنستكه اسم از نظر معنا مانند حرف بوده باينمعنا كه آنچه شايسته است معناى حرف باشد اسم دلالت بر آن بنمايد چه در مقابلش حرفى وضع شده باشد مانند شرطيت كه « ان » را در حروف براى آن وضع كرده‌اند و همچنين ساير حروف شرط مانند: لو، لمّا و غيره، بنابر اين اسمى كه معناى شرط داشته باشد نظير متى،