1- تقسيم باعتبار نفس لفظ بدون در نظر گرفتن حركت مسمّى و معناى آن.

2- تقسيم آن بملاحظه معنا و حركت مسمّى.

تقسيمات فعل باعتبار لفظ آن‌

ابتداء مى‌گوئيم: فعل يا مبنى است و يا معرب.

فعل مبنى: آنستكه بواسطه تغيير عوامل حرف آخرش متغيّر نشود همچون فعل ماضى و امر بنابر قول برخى از ادباء.

فعل معرب: آنستكه بواسطه تغيير عوامل حرف آخرش متغيّر شود نظير فعل مضارع كه بواسطه عوامل نصبى، منصوب و عوامل جزمى، مجزوم و عوامل رفعى، مرفوع مى‌گردد.

و نيز مانند فعل امر بنابر رأى برخى ديگر از ادباء.

تبصره (1)

فعل ماضى در برخى از صيغ مبنى بر فتح و در بعضى ديگر مبنى بر ضمّ و در پاره‌اى مبنى بر سكون است.

امّا صيغ مبنى بر فتح عبارتند از چهار صيغه بشرح زير:

1- مفرد مذكّر غائب/ همچون:/ ضرب.

2- تثنيه مذكّر غائب/ نظير:/ ضربا.

3- تثنيه مؤنّث غائب/ مانند:/ ضربت.

4- تثنيه مؤنّث غائب/ مثل:/ ضربتا.

امّا آنكه مبنى بر ضمّ است فقط يك صيغه بوده و آن عبارتست از:

صيغه جمع مذكّر غائب/ يعنى:/ ضربوا

و امّا صيغ مبنى بر سكون عبارتند از نه صيغه باقى باين شرح:

1- جمع مؤنّث غائب/ مانند:/ ضربن.