مبحث قواعد مربوط به تركيب جملات‌

قبلا گفته شد كه كلمه بر سه قسم است: اسم، فعل، حرف.

اكنون مى‌گوئيم:

چون در مقام بيان قواعد مربوط به تركيب جملات هستيم يعنى در صدد توضيح و شرح كلمات از حيث موقعيتشان در جملات مى‌باشيم و اطّلاع بر اينگونه قواعد موقوف است بر دانستن اعراب و اقسام معربات و از طرف ديگر مورد قواعد مزبور و اقسام نامبرده معربات اسماء مى‌باشند از اينرو لازم ديديم ابتداء بشرح اعراب و بناء پرداخته و سپس اقسام و انحاء اسماء معرب و احكام آنها را بطور مختصر بطوريكه موجب ملال خاطر نباشد در اينجا بيان كنيم:

اعراب و بناء تعريف هر كدام‌

اعراب: عبارتست از كيفيتى كه در آخر كلمه پيدا شده و بحسب اختلاف عوامل تغيير مى‌كند مانند:

جاء زيد، رأيت زيدا، مررت بزيد.

در اينمثال‌هاى سه‌گانه آخرين حرف « زيد » يعنى « دال » به سه كيفيّت مختلف ديده ميشود كه اختلاف اين سه كيفيت ناشى از اختلاف سه عامل (جاء- رأيت- باء جرّ) با هم مى‌باشد، اين كيفيت را در « دل » اصطلاحا اعراب گويند لذا در مثال اول، اعراب را، اعراب رفع و در دوّم اعراب نصب و در سوّم اعراب جرّ مى‌گويند چنانچه « زيد » را در مثال اوّل مرفوع و در دوّم منصوب و در سوّم مجرور خوانند.

بناء: عبارتست از كيفيّتى كه در آخر كلمه بوده و اختلاف عوامل آنرا تغيير ندهد.

نظير: