responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : توضيح المباني في شرح مختصر المعاني نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد    جلد : 1  صفحه : 75

مرسل گيسوان آزاد و نبافته را گويند.

و ترجمه اين بيت چنين مى‌باشد:

گيسوان آن موى سر بالا برده شده است و مويهاى پيچيده شده و بافته را در موى بافته و نبافته شده پنهان مى‌كند.

مقصود شاعر بيان كثرت موى سر است.

و ضابط تنافر اينست كه هرچه را ذوق صحيح و سليم ثقيل و دشوار دانست كلمه موصوف بآن متنافر است چه حروف كلمه قريب المخرج بوده يا بعيد المخرج و يا غير ايندو باشند مثل اينكه حرفى در بين دو حرف ديگر واقع شود كه ضدّ هردو باشد چنانچه دسوقى مثال آنرا اينطور گفته:

شين بين تاء و زاء واقع شود زيرا شين با تاء از نظر رخاوت و شدّت متضاد بوده و با زاء از نظر جهر و همس تفاوت دارد چنانچه ابن اثير در كتاب لغت مثل السائر كلمه متنافر را اينطور توصيف نموده است.

كلام خلخالى و نقد شارح‌

خلخالى گويد: منشاء ثقل در كلمه [مستشزر] اين استكه شين معجمه (نقطه‌دار) كه از حروف مهموسه و رخوه است بين تاء كه از حروف مهموسه و شديده مى‌باشد و بين زاء معجمه كه از حروف مجهوره شمرده شده است قرار گرفته و چون شين با طرفين خود تضاد صوتى دارد سبب ثقل شده فلذا شاعر اگر بجاى اينكلمه [مستشرف‌] مى‌گفت ثقل زائل مى‌شد.

شارح گويد: اينكلام صحيح نيست زيرا اوّلا:

نام کتاب : توضيح المباني في شرح مختصر المعاني نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد    جلد : 1  صفحه : 75
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست