ترجمه‌

بلاغت و مورد استعمال آن‌

مصنّف گويد:

بلاغت صفت كلام و متكلّم واقع ميشود نه مفرد.

شارح گويد:

بلاغت از رسيدن و منتهى شدن خبر مى‌دهد.

و مقصود از [اخيران فقط] كلام و متكلّم است نه مفرد، زيرا تا بحال شنيده نشده كه بگويند كلمه بليغ و اما اينكه علّت را اين بدانيم كه بلاغت باعتبار مطابقت با مقتضاى حال بوده و آن در مفرد تحقّق نمى‌يابد اشتباه است زيرا مطابقت با مقتضاى حال تعريف بلاغت در كلام و متكلّم است.

سپس مى‌گويد:

مصنّف ابتداء هركدام از فصاحت و بلاغت را تقسيم نموده و سپس هريك را جداگانه تعريف نمود و وجه آن اين است كه هريك از اقسام داراى معانى گوناگون بوده و با هم اختلاف دارند و چون جمع معانى مختلف بدون اينكه وجه اشتراكى داشته باشند در تعريف واحدى ممكن نيست از اينرو مصنّف ابتداء تقسيم كرده و پس از آن هر يك را عليحدّه تعريف نموده است چنانچه ابن حاجب نيز مستثنا را ابتداء به متّصل و منقطع تقسيم كرده سپس هريك از ايندو را جداگانه تعريف نموده است.

شرح فارسى:

توضيح‌

شارح گويد: بلاغت حكايت از منتهى شدن و رسيدن‌