شارح گويد:

ضمير در [ينحصر] به مقصود از علم معانى راجعست و انحصار علم معانى در هشت باب از باب انحصار كل در اجزاء است نه كلّى در مصاديق چه آنكه در اينصورت لازم مى‌آيد كه بهر بابى از ابواب هشتگانه اطلاق علم معانى بشود در حاليكه چنين نيست.

شرح فارسى:

توضيح‌

ابواب علم معانى‌

ابواب علم معانى هشت باب است چنانچه در متن و شرح عربى مذكور شد.

شارح گويد: هركدام از ابواب جزئى هستند از علم معانى پس قهرا مجموع اين علم را تشكيل مى‌دهند نه اينكه بهر بابى اينعلم صادق بوده تا در نتيجه علم معانى به هشت علم منقسم شود پس انحصار انحصار معانى در هشت باب از قبيل انحصار كل در اجزاء است نه كلّى در جزئيّات و مصاديق.

متن: لانّ الكلام امّا اخبار او انشاء لانّه انكان لنسبته خارج تطابقه او لا تطابقه فخبر و الّا فانشاء.

شرح عربى‌ و انّما انحصر فيها لانّ الكلام امّا اخبار او انشاء لانّه لا محالة يشتمل على نسبة تامّه بين الطرفين قائمة بنفس المتكلّم و هى تعلّق احد الشيئين بالآخر بحيث يصحّ السّكوت عليه سواء كان ايجابا او سلبا او غيرهما كما فى الانشائيّات و تفسيرها بايقاع المحكوم به على المحكوم عليه او سلبه عنه خطاء فى هذا المقام‌