نام کتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب چهارم مغنی نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 203
عذر بياورند) را با رفع « يعتذرون » يعنى با ثبوت نون قرائت كردهاند در حاليكه
نصب آن نيز ممكن بود همانطوريكه در « فيموتوا » شرحش گذشت ولى در عين حال حضرات از نصب عدول
كرده و متّفقا آنرا برفع خواندهاند تا بدين ترتيب بين فواصل آيات تناسب برقرار
گردد.
توجيه مشهور براى قرائت رفع
مشهور در توجيه رفع گفتهاند:
مقصود معناى سببيّت نبوده بلكه مراد صرفا عطف « فيعتذرون » بر فعل يعنى « يؤذن » و ادخالش با معطوف عليه در سلك نفى مىباشد چه
آنكه منظور از « لا يؤذن لهم» نفى اذن در اعتذار مىباشد چنانچه در آيه شريفه: و لا تعذروا اليوم ( امروز عذر نياوريد) از آوردن
عذر نهى شدهاند و پرواضح است بعد از نهى از اعتذار آوردن عذر از ايشان ممكن
نمىباشد.
گمان ابن مالك در قرائت رفع
بدر الدّين بن مالك اينطور پنداشته كه رفع « يعتذرون » بخاطر آنستكه اينجمله مستأنفه مىباشد بتقدير « فهم يعتذرون» يعنى گفته است:
يعتذرون، خبر است براى مبتداء محذوف.
ولى بايد بگوئيم اينمقاله و تقديرى كه وى بآن ملتزم شده بنابر مذهب
جماعت مشكل است زيرا مقتضاى آن ثبوت اعتذار با انتفاء اذن مىباشد چنانچه در اين
كلام: ما تؤذينا فنحبكّ (اذيّت نمىكنى ما را پس ما تو را دوست داريم) برفع « نحبّك » امر چنين است يعنى محبّت ثابت و اذيّت منتفى است.
نام کتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب چهارم مغنی نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 203