نام کتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب چهارم مغنی نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 199
پس از آن مصنّف مىگويد:
و نيز اينمعنا كه جزء اوّل تنها منفى است نه هردو در قول شاعر واضح و
روشن است، وى مىگويد:
غير انّا لم تأتنا بقين
فنرجّى
و نكثر التّأميلا
يعنى: بجز اينكه براى ما خبر ثابت و يقينى نياوردى تا ما اميدوار
بوده و آرزوى بسيار داشته باشيم.
در اين بيت كلمه « نرجّى » مقطوع است از كلام سابق فلذا مرفوع بوده و نفى
نيز بر آن داخل نمىباشد.
و وجه وضوح اينمعنا آنستكه مراد شاعر اينستكه:
تو خبر يقينى و ثابتى نياوردى لذا ما اميد بخلاف خبر آورده شده داريم
زيرا نسبت به خبرى كه شخص داده يقين منتفى است و بايد توجّه داشت اگر « نرجى » مجزوم يا منصوب خوانده شود معنا فاسد مىگردد زيرا اگر مجزوم
خوانده شود همچون فقره اوّل يعنى « لم تأتنا» بطور عليحدّه و جداگانه منفى مىگردد و در صورتيكه منصوب
گردد نفى بمجموع « اتيان » و « رجاء » تعلّق مىگيرد در حاليكه مقصود و مراد شاعر
اثبات آن مىباشد.
اشكال مصنّف در جواز قطع در مثال سابق
سپس مصنّف گويد:
و امّا اينكه حضرات در مثال سابق يعنى « ما تأتينا فتحدثنا» اجازه
دادند « فتحدثنا » قطع از ما قبل باشد مشكل بنظر مىرسد زيرا
ثبوت حديث با عدم اتيان غير ممكنست.
البتّه برخى از ادباء براى قطع و ثبوت حديث با عدم اتيان توجيهى
نمودهاند كه بحسب ظاهر قابل اعتماد است و آن اينستكه گفتهاند:
نام کتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب چهارم مغنی نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 199