و قيل: هو على اضمار وهبنا، اى و من وراء اسحاق وهبنا يعقوب، بدليل « فبشّرناها » لانّ البشارة من اللّه تعالى بالشّيئ فى معنى الهبة، و قيل هو مجرور عطفا على باسحاق، او منصوب عطفا على محلّه، و يردّ الاوّل انّه لا يجوز الفصل بين العاطف و المعطوف على المجرور كمررت بزيد و اليوم عمرو، و قال بعضهم فى قوله تعالى: «وحفظا من كلّ شيطان مارد» انّه عطف على معن‌ «انّازينا السّماء الدّنيا» و هو انّا خلقنا الكواكب فى السّماء الدّنيا زينة للسّماء كما قال تعالى‌ «ولقد زيّنّا السّماء الدّنيا بمصابيح و جعلناها رجوما» و يحتمل ان يكون مفعولا لاجله، او مفعولا مطلقا، و عليهما فالعامل محذوف، اى و حفظا من كلّ شيطان زيّنّاها بالكواكب، او و حفظناها حفظا.

ترجمه:

وقوع عطف بر توهّم در اسم منصوب‌

زمخشرى در ذيل آيه شريفه: و من وراء اسحق يعقوب‌ ( و بعد از اسحق يعقوب را ...) مى‌گويد:

در قرائت آنانكه باء يعقوب را فتحه داده‌اند گويا اينطور گفته شده:

و وهبنا له اسحق و من وراء اسحق يعقوب‌ ( بخشيديم ما باو اسحق را و پس از اسحق يعقوب را).

پس در اين آيه شريفه كه تمامش عبارتست از:

و امرأته قائمة فضحكت، فبشّرناها باسحق و من وراء اسحق يعقوب.

همسر ابراهيم عليه السّلام ايستاده بود پس متبسّم گرديد سپس ما او را به اسحق و بعد از او به يعقوب بشارت داديم.

كلمه « يعقوب » كه طبق قرائت مزبور منصوب است عطف بر « اسحق » گرديده كه مجرور مى‌باشد و عطف منصوب بر مجرور از اينرو صحيح است كه توهّم شده بر سر مجرور عاملى كه براى نصب دادن صلاحيّت دارد در آمده است و همانطورى كه اشاره نموديم توهّم شده كه آيه چنين مى‌باشد: