حاشيه : قوله : او بعكس المقدّمتين :

فيرجع الى الشكل الاوّل و لا يجرى الّا حيث يكون الصّغرى الكبرى سالبة كلّيّة لتنعكس الى السّالبة الكلّيّة كما فى الرّابع و الخامس لا غير .

ترجمه و شرح :

3- عكس مقدّمتين‌

دليل سوّم اينستكه هريك از صغرى و كبرى را عكس مى‌نمائيم تا بشكل اوّل برگردد سپس ملاحظه مى‌كنيم نتيجه‌اى كه شكل اوّل ميدهد همان نتيجه مطلوب است .

و اين دليل در ضروبى جارى است كه صغراى آن موجبه و كبرايش سالبه كلّيّه باشد تا عكس آن همان سالبه كلّيّه باشد و صلاحيّت براى كبرويّت شكل اوّل را داشته باشد و اين دو شرط تنها در ضرب چهارم و پنجم جارى است مثلا در ضرب چهارم مى‌گفتيم :

بعض الكاتب ابيض و لا شى من الحجر بكاتب نتيجه بعض الابيض ليس بحجر .

براى اثبات اين نتيجه مى‌گوئيم :

بعض الابيض كاتب و لا شى من الكاتب بحجر نتيجه بعض الابيض ليس بحجر و اين همان نتيجه مطلوبه است .

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص