و خلاصه كلام مصنّف در آن حاشيه اينستكه : لفظ هدايت گاهى دو مفعول بدون واسطه مى‌پذيرد همچون در آيه :

اهدنا الصراط المستقيم.

و زمانى بواسطه كلمه « الى » بمفعول دوّم متعدّى ميشود مانند آنچه در آيه :

و اللّه يهدى من يشاء الى صراط مستقيم‌ ميباشد .

و در برخى اوقات بواسطه كلمه « لام » مفعول دوّم ميگيرد نظير :

انّ هذا القرآن يهدى للّتى هى اقوم.

پس معناى هدايت بنابر استعمال اوّل ايصال و بنابر دوّم ارائه طريق ميباشد .

شرح :

كلام مصنّف در حاشيه كشّاف و دفع اعتراض مرحوم محشّى‌

محشى مى‌فرمايند :

از كلام مصنّف در حاشيه تفسير كشّاف زمخشرى مطلبى استفاده ميشود كه حلّ اشكال مزبور را نموده و در حقيقت اشكال نقض كه نموديم با آن دفع ميگردد و حاصل آن اينست :

مادّه « هدى، يهدى » مشترك لفظى بين دو معناى نامبرده است و چون قانون مشترك آنستكه براى اراده هريك قرينه‌اى لازم است لاجرم هرگاه اين كلمه بدون واسطه حرف جرّ بدو مفعول متعدّى شد قطعا بمعناى ايصال الى المطلوب است مانند آيه (5) از سوره فاتحة الكتاب و اگر با وساطت حرف جرّ بمفعول دوّم متعدّى گشت بمعناى ارائه طريق است اعم از اينكه حرف جرّ « الى » بوده نظير آيه (213) از سوره ( بقره ) يا « لام » باشد همچون آيه (9) از سوره ( الاسراء ).

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص