ترجمه:

مسئله چهارم در بيان عمل اذن‌

عمل اذن عبارتست از نصب دادن بفعل مضارع و آن مشروط به سه شرط است:

1- آنكه اذن در صدر كلام واقع شود.

2- فعل مضارع بمعناى استقبال باشد.

3- اذن متّصل به فعل مضارع باشد يعنى بين آندو فاصله نبوده يا اگر از هم منفصل آمده‌اند بينشان قسم يا لاء نافيه قرار گرفته باشد فلذا مى‌گوئى:

اذن اكرمك.

در اينمثال هرسه شرط جمع بوده از اينرو اذن به اكرمك نصب داده است.

و اگر بگوئى: انا اذن اكرمك مى‌بايد « اكرمك » را با رفع بخوانى زير تصدير يعنى در صدر واقع شدن « اذن » فوت شده است.

سؤال‌

بسا در عبارات و كلمات فصحاء ديده شده بااينكه « اذن » در صدر كلام نيامده فعل مضارع بعدش منصوب شده است پس معلوم ميشود تصدير شرط نصب نيست مانند آنچه در قول شاعر آمده.

يعنى: مرا در ميان ايشان غريب و دور از وطن مگذار زيرا در اين هنگام يا هلاك شده و يا پرواز مى‌كنم.

شاهد در « انّى اذن اهلك» استكه اذن بااينكه در صدر كلام قرار نگرفته به اهلك نصب داده است.

جواب‌

مصنّف در جواب اين سؤال مى‌گويد:

اما قول شاعر بايد بگوئيم كه مؤوّل است يعنى بايد آنرا توجيه كرد و شرح آن‌