متن:

(أجل)

بسكون اللام- حرف جواب مثل نعم، فيكون تصديقا للمخبر، و إعلاما للمستخبر، و وعدا للطالب، فتقع بعد نحو « قام زيد»، و نحو « أقام زيد؟»، و نحو « اضرب زيدا، و قيّد المالقي الخبر بالمثبت، و الطلب بغير النهي. و قيل:

لا تجي‌ء بعد الاستفهام. و عن الأخفش: هي بعد الخبر أحسن من نعم، و نعم بعد الاستفهام أحسن منها. و قيل تختص بالخبر، و هو قول الزمخشري و ابن مالك و جماعة، و قال ابن خروف: أكثر ما تكون بعده.

ترجمه:

( اجل)

بسكون لام، حرف جواب بوده مانند: نعم لذا مانند آن براى تصديق مخبر و اعلام مستخبر و وعده به طالب مى‌آيد نتيجتا بايد بگوئيم:

كلمه « اجل » بعد از مثل قام زيد و أقام زيد و أضرب زيدا قرار مى‌گيرد.

ما لقى خبر را به مثبت و طلب را به غير نهى مقيّد ساخته است.

برخى از ادباء گفته‌اند:

كلمه « اجل » بعد از استفهام درنمى‌آيد.

و از اخفش نقل شده كه گفته:

كله « اجل » بعد از خبر بهتر است از وقوع « نعم » بعد از آن و « نعم » بعد از استفهام بهتر است از آمدن « اجل » بعد از آن.

بعضى گفته‌اند:

اجل اختصاص به خبر دارد و اين رأى زمخشرى و ابن مالك و جماعتى از ادباء است.

ابن خروف مى‌گويد:

اغلب موارد وقوع « اجل » بعد از خبر مى‌باشد.