آيين اسلام، آيين جهانى است، از آن گذشته آيين خاتم و ماندگار است كه پس از آن، آيينى و شريعتى از جانب خدا براى اداره بشر نخواهد آمد. از اين جهت در آيين اسلام، دو نوع برنامه هست، برنامه مبارزه با ظلم و ستم براى كسب آزادى (جهاد) و برنامه صلح و آشتى و مسلّماً هر يك از اينها براى خود، خاستگاهى دارد. رهبر مسلمانان، با در نظر گرفتن مصالح فعلى و آينده اسلام، يكى را برمى گزيند. اگر آيينى تنها به دفاع و مبارزه بسنده كند، نمى تواند آيين پيوسته و جاودانى باشد و همچنين اگر خواهان صلح و نرمش در همه مواضع باشد نمى تواند، مصالح اجتماعى را تأمين كند. اينك در آيينه اسلام هر دو آيه را مى بينيم:

1.(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى تِجَارَة تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذَاب أَلِيم * تُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ).[1]

«اى افراد با ايمان آيا من شما را به داد و ستدى رهبرى كنم كه شما را از عذاب دردناك نجات بخشد؟ آن داد و ستد اين است كه به خدا و پيامبرش ايمان آوريد و در راه خدا با جان و مال خود جهاد كنيد. اين براى شما خوب است اگر از آن آگاه شويد».