معتزله است كه بندگان خدا را در انجام كارها، مستقل و بى نياز از خدا مى انديشند بلكه مقصود ا مام اين است كه خدا انسان را با سرمايه هاى گوناگون آفريده، كه مى توانند هر راهى را كه بخواهد بيابد، ولى به كار گيرنده اين سرمايه فقط، بنده خدا است كه آن را در يكى از دو راه طاعت و عصيان، مصرف كند بنابراين اگر مى فرمايد سرچشمه گناه از جانب بندگان است نه خدا، مقصود همين است يعنى بنده خدا است كه براى سرمايه رنگ مى بخشد يا رنگ پيروى و گردن نهادن و يا سركشى و سرپيچى.

گفتگوى هارون با امام كاظم(عليه السلام)

هارون الرشيد، از خلفاى بسيار خودخواه و سنگدل عباسى بود، تاريخ مذاكره او را با امام كاظم(عليه السلام) به طور گسترده نقل مى كند، و از قرائن به دست مى آيد كه اين مناظره در شهر بغداد صورت پذيرفته است زيرا فوراً ـ چنانكه مى آيد ـ به احضار نوح بن دراج، قاضى كوفه و بصره، و سفيان ثورى فرمان مى دهد، امام كاظم(عليه السلام) در اين ديدار، از بسيارى از حقايق پرده برمى دارد كه براى خليفه عباسى كاملاً تازگى داشت امام وارد مجلس هارون شد، و وى بدون مقدمه رو به امام كرد و چنين گفت:

هارون: آيا امكان دارد كه در يك كشور دو خليفه باشد و براى هر دو خراج حمل بشود.

امام كاظم(عليه السلام):از روزى كه پيامبر خدا دار فانى را وداع كرده است به ما تهمت زده اند و اين يكى از آن تهمت ها است، چون هارون مى دانست كه امام بر خلاف عقيده خود سخن نمى گويد، تا حدى آرام گرفت و مناظره شيرينى ميان آن دو آغاز گرديد.