* سال 76 هجرى؛

ابان را كه گويا 14 سال دارد، بر بالين سليم مى‌بينيم. آيا سليم در سراى ابان مقيم بوده و در جمع خانواده او مى‌زيسته يا كه در مجاورت سراى ابان، خانه‌اى داشته است؟ از تعبير سليم كه مى‌گويد: انّى قد جاورتك ... به نظر مى‌رسد كه در همسايگى ابان مى‌زيسته است. به هر حال چه در سراى او و چه در كنار او، ابان بر بالين سليم حضور دارد و به وصاياى او گوش مى‌دهد و پذيراى مسئوليتى بس بزرگ مى‌گردد. سليم دارد اسناد را از زير سرش بر مى‌دارد و به ابان مى‌دهد. دستهاى ابان مى‌لرزد، آن گونه كه ضربان قلب او در قلب ما احساس مى‌شود، چرا كه سليم او را از اهميّت سرنوشت ساز و خطرناك و مرگبار اسناد آگاه كرده است. ابان اسناد را گرفته است، سليم دارد براى او اسناد را مى‌خواند.

چيزى نمى‌گذرد كه سليم بدرود مى‌گويد. ابان بار ديگر كتاب سليم را مى‌خواند، حقايق كتاب او را بى‌قرار مى‌سازد و هول و هراسى سخت بر جانش مى‌افتد. او خود بعدها كه به حضور امام سجّاد عليه السّلام مى‌رسد از اين بحران روحى ياد مى‌كند و امام عليه السّلام او را به مرز يقين مى‌رساند.

* سال 77 هجرى؛

در اواخر اين سال ابان را در بصره مى‌بينيم كه براى هميشه مقيم بصره مى‌شود.

پسوند البصرى به همين خاطر است. او در بصره خود را از موالى عبد القيس معرفى مى‌كند چرا كه در غوغاى پان‌عربيسم اموى مسلمانان غير عرب را اصالت و حق حيات نيست، پسوند العبدى نيز از عبد القيس گرفته شده است.

* سال 78 هجرى؛

بصره، حومه جنوبى شهر، اينجا قسمت شرقى سراى ابو خليفه حجّاج بن ابى عتاب است؛ خانه او پناهگاه شيعيان و علويان تحت تعقيب حجاج ثقفى مى‌باشد. در اين خانه‌