داشت و خواهند دانست كه تصحيح اين كتاب بارى بوده كمر شكن و كارى
بوده طاقت فرسا، و به خوبى خواهند دريافت كه چنان نسخهاى را باين صورت در آوردن
چه مقدار مئونه لازم دارد؛ العاقل يكفيه الإشارة، شاعر نيكو گفته است:
آن كس كه ز كوى آشناييست
داند
كه متاع ما كجائيست
قدر داني از كساني كه كتاب غارات حاضر را زنده نگهداشتهاند
ناگفته نماند كه اگر زحمات دو تن از بزرگان إسلام و علماى اعلام
نمىبود من با كمال تهيدستى و بى بضاعتي كه دارم هرگز نميتوانستم با چنين نسخهاى
در راه تصحيح اين كتاب عظيم الشّأن قدمي بردارم تا چه رسد كه بتصحيح آن همّت گمارم
و حواشي و تعليقات بر آن بنگارم پس لازم است كه آن دو تن را در اينجا معرّفى كنم و
از ايشان تشكّر و سپاسگزارى نمايم و آن دو تن باين ترتيباند:
1- عالم شهير عالم إسلام عبد الحميد بن أبى الحديد معتزلي بغدادي شارح
نهج البلاغة زيرا وى بيشتر مطالب و مندرجات كتاب غارات را در شرح نهج البلاغة نقل
كرده و در چند مورد نيز برخى از كلمات مشكل را برداشته و به جاى آنها كلمات
سهلترى گذاشته است و در پارهاى از موارد نيز به توضيح و شرح آن مطالب پرداخته
است.
2- غوّاص بحار أحاديث و اخبار و ناشر آثار ائمّه أطهار مولى محمّد باقر
مجلسى كه تمام مطالب غارات را در مجلّدات بحار نقل كرده و هيچ گونه تغييرى در
عبارات نداده مگر در مواردى كه تلخيص كرده و تصريح به آن نموده است و در موارد
مقتضى نيز بشرح و بيان آنها پرداخته است.
و ميتوان در دنبال اين دو نفر دو نفر ديگر را از علماى شيعه به شمار
آورد باين ترتيب:
1- شيخ بزرگوار و عالم عاليقدر محمّد بن الحسن الحرّ العاملي صاحب كتاب
شريف وسائل الشّيعة.