به سكوت برگزار كرده است، شما را از تكليف و تعهد نسبت به آن معاف كرده است، آن را به‌همين‌صورت پذيرا شويد، خدا فراموش نكرده است. [1]

تبصره: از ذكر كلمه «عفو» معلوم است كه صرف سكوت مقنن كافى براى آزادى اراده است، و حاجت به تأسيس جديد به نام «اباحه» ندارد. [2]

اماميه اين موضوع را مستقيما به مسئله خلافت على مرتبط مى‌دانند. [3] آنان مى‌گويند طبق مداركى كه از احاديث در دست است، نسخه كاملى از قوانين شرع را پيامبر (ص) املاء كرده، و على (ع) نوشته است كه آن نسخه را «جامعه» نامند. [4] بعدا حوادث روزگار مانع انتشار اين نسخه گرديده است. در فقه با دو عنوان جالب مواجه شديم. الف. كتاب على: هم اماميه و هم مالكيه از اين كتاب به ما اطلاعاتى مى‌دهند. ب. صحيفه الفرائض: فقه اماميه از آن ياد كرده است. به‌هرحال اماميه در حال حاضر به علت عدم دسترسى به «جامعه»، سكوت قانون را قبول دارند. [5] و اجراى اصول عمليه براى جبران سكوت قانون است. در فقه اهل سنت فقط ظاهريه و اخبارى‌ها سكوت قانون را مردود مى‌شمرند. [6]

اصل برائت در قانون اساسى و قوانين عادى‌

در اصل سى و هفتم قانون اساسى آمده: «اصل برائت است، و هيچ‌كس از نظر قانون مجرم شناخته نمى‌شود، مگر اينكه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد.» ماده 356 قانون آيين دادرسى مدنى مى‌گويد: «اصل برائت است بنابراين اگر كسى مدعى حق يا دينى بر ديگرى باشد بايد آن را اثبات كند و الا مطابق اين اصل حكم به برائت مدعى عليه خواهد شد.» در ماده 1257 قانون مدنى آمده:

«هركس مدعى حقى باشد بايد آن را اثبات كند.»

سؤال 1: چه فرقى است بين اصل عدم و اصل برائت؟ بين اصل عدم و اصل برائت عموم و خصوص مطلق است. به مبحث «اصل عدم» مراجعه شود.

سؤال 2: چه فرقى است بين اصل برائت و اصل اباحه؟ شش وجه افتراق بين آن دو وجود دارد.

به مبحث «اصالة الاباحه» رجوع شود.