اولين شخصيتى است كه عملا دعوت نزاريان را رهبرى كرده است.

دكتر محمد كامل حسين در مورد حسن صباح چنين مى‌گويد:

«حسن صباح در تمامى حوادثى كه در آن عصر در جهان اسلام جريان داشته، تنها عقل سياستگزار و عنصر فعال محسوب مى‌شده است. او بدون اين كه ادعاى رهبرى كند، كارفرماى دعوت جديد بود».

پس از مرگ حسن صباح در سال 518 هجرى و در وقتى كه حسن دوم فرزند محمد كيا بزرگ دعوت نزاريان را در سال 558 بر عهده گرفت، همان شخصيتى كه نامش هميشه مقرون بود به اين جمله كه «على ذكره السلام»، تحول بزرگى در عقيده اسماعيليه نزاريه روى داد.

توضيح اين‌كه: حسن ثانى، رهبر نزاريان، از پيروانش خواست كه تمامى تكاليف دينى را رها كنند و از برپايى و انجام واجبات دينى پرهيز كنند. با اين اقدام حسن ثانى، ارتباط بين اين فرقه و عقيده اسماعيليه فاطميه قطع شد اما با اين‌حال همچنان اين فرقه نام «اسماعيليه» را يدك مى‌كشيد.

در هفدهم ماه رمضان سال 559 هجرى، حسن دوم اعلام كرد كه امام از نسل نزار بن مستنصر است و به اين وسيله پس از آن‌كه او و امامان قبل از او مدتها با عنوان «امام مستور» حكومت كردند، اينك از ظهور و كشف امامان نزارى خبر داد. البته حسن سوم (جلال الدين) نوه حسن دوم كه در سال 607 ه به حكومت رسيد، دستور داد فرايض دينى برپا شود و نسبت به تكاليف دينى به وضع قبل از حسن دوم بازگردند. وى همچنين دستور داد مسجدها ساخته شود. در اين دوره فقها و قرّاء به او نزديك شدند و مورد تفقد قرار گرفتند. او همچنين با الناصر لدين اللّه، خليفه عباسى، و خوارزمشاه و ديگر پادشاهان و امراى مسلمان ارتباط برقرار كرد. بارى در رأس نزاريان هشت تن به دنبال هم‌