كشتار آنان و مصادره كالاهاى گرانبهايى را كه آنها با خود حمل مى‌كردند، توجيه كرده باشد.

از اين مهم‌تر، خوارزمشاه بعد از بلايى كه بر سر سپاهش كه به بغداد يورش برده بود، آمد و پس از كشتار اترار كه موجب شد چنگيز خان خود را براى انتقام آماده كند و نمودهاى اين آمادگى به‌طور كامل آشكار شد، به آسانى خليفه عباسى را متهم كرد كه مغولها را براى حمله به سرزمينهاى خوارزم تحريك كرده است. گويى مغولها پس از كشتار فرستادگان و غارت اموالشان نيازمند تحريك كسى براى انتقام بودند! همچنان كه «بارتولد» در كتابش موسوم به «تركستان» مى‌نويسد: «اقدام خوارزمشاه حتى از نقطه‌نظر قوانين بين‌المللى كنونى به چنگيز خان حق مى‌دهد كه اعلام جنگ كند، به طورى كه نيازمند كسى نيست تا او را براى جنگ تحريك كند».

«بارتولد» سپس مى‌افزايد: «به همين روش مى‌بينيم كه طرفداران پاپ در اروپا، امپراتور فردريك دوم را متهم مى‌كنند كه مغولها را فرا خوانده است.

همچنان كه امپراتور به پاپ چنين اتهامى مى‌زند».

«بارتولد» با اشاره به فتوحاتى كه علاء الدين محمد خوارزمشاه در كشورهاى اسلامى داشته و سرزمينهايى را كه به قلمرو خويش افزوده و ظلم و ستمى كه به مردم آن سرزمينها كرده است مى‌نويسد: «براى محمد خوارزمشاه مشكل بود كه به جنگ خود عليه چنگيز صبغه جهاد بدهد، خصوصا كه قربانيان فاجعه اترار كه جنگ را اجتناب‌ناپذير گرداند، همگى بدون استثنا مسلمان بودند».