پايان مى‌رساند.

درباره حمله اوّل و دوم مغولها، در كتابى كه تحت عنوان «المغول بين الوثنية النصرانية و الإسلام» نگاشته‌ايم، به اندازه كافى سخن گفته‌ايم و در اين‌جا آنها را تكرار نمى‌كنيم. آنچه در اين كتاب به دنبال آن هستيم، اين است كه خوانندگان گرامى را با سرزمين خوارزم تا اندازه‌اى آشنا كنيم و اطلاعات نسبتا كاملى از سرگذشت علاء الدين محمد خوارزم، به دليل ارتباطش با حمله مغول، ارائه دهيم. از آن‌جا كه در كتاب فوق‌الذكر على‌رغم شيوه‌اى كه در مورد حمله اوّل مغول به رهبرى چنگيز خان دنبال كرده‌ايم، از حمله دوم مغول به سركردگى هلاكو خان، به دليل ارتباطش با غرب جهان اسلام و نتايج خطيرش بر آن، به طور مفصل سخن رانده‌ايم، لذا در اين‌جا به چنگيز و حمله او مى‌پردازيم تا سخن در مورد مغولها به قدر ميسور تكميل گردد. واقعيت اين است كه كتاب مزبور كتابى كه هم اينك در دست شماست، مكمل يكديگرند و خواندن يكى، خواننده را از ديگرى بى‌نياز نمى‌كند.

خوارزم:

خوارزم سرزمينى است واقع در مجراى پائينى رودخانه آمو دريا (جيحون). در قديم رودخانه جيحون، مرز اقوام فارسى‌زبان و ترك‌زبان يعنى ايران و توران محسوب مى‌شد. عرب، قسمت شمالى يعنى آن سوى رود جيحون را «ماوراء النهر» (نهر جيحون) مى‌گفته است. سرزمينهاى شمالى رود جيحون را به پنج ايالت مى‌توان تقسيم كرد كه مهم‌ترين آنها «سغد» داراى دو مركز مهم يعنى «سمرقند» و «بخارا» بوده است. در غرب «سغد» ايالت خوارزم واقع بود كه شامل دلتاى جيحون است. در جنوب شرقى «سغد» ايالت چغانيان‌