قبائل مغول باشند.»

بايد بگوييم كه از بزرگترين اقدامات عطا ملك داخل كردن مغولها به دين اسلام، با همكارى مردان خاندانش بود و درباره اين موضوع در جاى ديگر سخن خواهيم گفت.

مقايسه دو ستمگر:

چنگيز و هولاكو يك سرشت مشترك داشتند سرشت سركشى و ستم خونريزى و ويرانگرى. هريك از اين دو به سرزمينهاى اسلامى حمله كردند و بر آن چيره شدند. در آنچه گذشت سرنوشت سرزمينهايى كه هولاكو ستمگر سفاك بر آنها دست يافت، مشاهده كرديم. مثلا در بغداد قتل‌عام و ويرانگرى عمومى شروع و [پس از مدتى‌] متوقف شد مدتى نگذشت كه حاكمان مسلمان بر آن مسلط شدند و با استقلال كامل، رونق و شادابى را به آن بازگرداندند، چنان كه مشاهده نموديم.

در زمان پيشروى هولاكو هيچ يك از شهرهاى اسلامى در معرض سوختن و ويرانگرى و هتاكى قرار نگرفت به جز موصل كه مغولها در آغاز آسيبى به آن نرساندند اما وقتى دوباره به آن‌جا برگشتند با آن كارى كردند كه در تاريخ مذكور است و به جز حلب در سرزمين شام كه بررسى آن نيازمند مجالى ديگر است. و براى اين‌كه ما بتوانيم بين اين سرنوشت و سرنوشت ديگر شهرهايى كه چنگيز جدّ هولاكو وارد آن شد مقايسه‌اى داشته باشيم، بايد از اولين شهر يعنى بخارا شروع كنيم. بخارا بيش از سه روز در محاصره نبود.

سپس طلب امان كرد و دروازه‌هايش بر روى چنگيز و سپاهيانش گشوده شد.

آنها در شهر به كشتار غارت و ويرانگرى و هتك حرمت مردم پرداختند، و سپس‌