responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : اسماعيليان و مغول و خواجه نصير الدين طوسي نویسنده : حسن امین    جلد : 1  صفحه : 40

48- مدخل الى علم النجوم:

مجموعه‌اى است منظوم به زبان فارسى در علم نجوم.

49- اختيارات مسير القمر:

اين كتاب نيز منظومه‌اى است به زبان فارسى كه بر وزن بحر رمل، مثمن، محذوف يا مقصور و درباره اختيارات حركت قمر و احوال آن سروده شده است.

50- رسالة فى التقويم و حركات الافلاك:

نسخه‌اى از اين كتاب در كتابخانه آستان قدس رضوى در مشهد (ايران) موجود است.

51- البارغ فى علوم التقويم.

52- تحصيل در علم نجوم:

نسخه اين كتاب در كتابخانه آكسفورد موجود


درباره اين رصدخانه چنين مى‌گويد: «خواجه نصير الدين طوسى در سال 657 ه جمعى از دانشمندان آن عصر را گرد آورد تا در ساختن رصدخانه مراغه كمك كنند و خود مستقيما دست به كار ساختن اين رصدخانه شد و تا تاريخ فوتش در تكميل آن كوشيد و زيج مستنبط اين رصدخانه را زيج ايلخانى ناميد و در كتابى به همين نام منتشر ساخت كه حاوى جداول و نكات حسابى تازه بود كه در زيجات متقدمان نبود. به اين جهت اين زيج مورد اعتماد دانشمندان فلكى اروپا در عصر نهضت رنسانس قرار گرفت».

زيج معرب زيك [به كاف‌] فارسى است و آن عبارت است از جدولى كه قدما آن را براى رصد ستارگان و تعيين حركات آنها به كار مى‌برده‌اند.

زبيدى [مؤلف تاج العروس‌] از شفاء و خفاجى (مؤلف شفاء) از مؤلف مفاتيح العلوم نقل كرده است كه: زايجه در اصطلاح علم نجوم، به شكلى مربعى يا دايره‌اى گويند كه براى شناختن اوضاع فلكى به كار مى‌رود كه از آن حكم زمان تولد اشخاص را استخراج مى‌كنند. زبيدى نيز در تاج العروس مى‌گويد: زيج نام ريسمان بنّايان (بنّا بر وزن شداد) يعنى همان شاغول است. در مفاتيح العلوم آمده است: زيج كتابى است كه مسير حركتهاى سيارات را سال به سال حساب مى‌كند. معادل فارسى اين كلمه، زه به معناى چله كمان است كه تعريب شده و به صورت زيج در آمده و جمع آن زيجه است، بر وزن قرده. زبيدى در شرح كتاب قاموس فيروز آبادى زيج را مثال واوى گرفته و در ماده «زوج» آورده است. ولى اين صحيح نيست. زيج مثال يايى است و بايد در قسمت «ز ى ج» آورده شود. زيرا اين كلمه معرب است و حمل آن بر ظاهر حروف مناسب‌تر است. اصمعى در آخر كلامش گفته است: بالأخره نفهميدم كه آيا زيج يك لفظ عربى است يا معرّب.

نام کتاب : اسماعيليان و مغول و خواجه نصير الدين طوسي نویسنده : حسن امین    جلد : 1  صفحه : 40
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست