حاكمانى كه از سال 41 هجرى بر عرب‌ها و مسلمانان حكومت مى‌راندند براى تثبيت حكومتشان، منصب جديدى را در سلسله مناصب حكومتى ايجاد كرده بودند به نام «صاحب العذاب». ذكر عنوان اين منصب براى شناخت وظيفه كسى كه متولى اين منصب مى‌شده است كافى است. استاندار عراق، عبيد الله بن زياد، نيز داراى فردى با اين منصب بوده است. از جمله قضايايى كه ابن عبد البر در كتاب «الاستيعاب» نقل مى‌كند داستانى است از يك صحابه به نام قبس بن خرشه قيسى كه: «عبيد الله بن زياد خواست قيس را به دليل حق‌گويى بسيارش، شكنجه كند. اما قيس قبل از شكنجه مرد.

مؤلف سيره حبليه كه اين داستان را تعريف مى‌كند مى‌گويد: «عبيد الله بن زياد گفت: صاحب العذاب را نزد من بياوريد. در اين هنگام قيس افتاد و مرد.»

ملاحظه مى‌شود كه مجرد ذكر عنوان «صاحب العذاب» براى ايجاد ضربه‌اى به روح آن صحابه تا او را فورا از پاى درآورد، كافى بوده است. تمامى گناه قيس اين بوده كه بسيار حقگو بوده است.

حكومتى كه پايه‌هاى آن بر يك عده شكنجه‌گر استوار بوده نه استاد سماك مى‌تواند براى آن به آيه‌ «إِنَّمَاالْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ» استشهاد كند و نه غير استاد سماك.

اسماعيليان ايرانى در دوره قاجاريه:

پس از انقراض حكومت اسماعيليان نزارى به دست هلاكو در سال 654 ه، پيروان مذهب اسماعيليه در ايران فعاليت خود را به صورت پراكنده و پنهانى آغاز كردند. از اين روى اطلاعات كافى از شخصيت‌هاى برجسته آنها در اين دوره، جمع نشده است. اين وضعيت به همين ترتيب ادامه يافت تا اينكه تعداد