در اين زمان ساحل غربى، تحت نفوذ يمن بود و اسماعيليان دعوت ذيبيه را پذيرفته بودند. پس از وفات سيده اروى در سال 531 ه زمام امور سياسى در يمن از دست اسماعيليان رها شد، اما دعوت دينى آنان تا سال 944 ه يعنى در زمانى كه مجبور شدند پايگاههاى دينى خود را به ايالت گجرات هند منتقل كنند، همچنان باقى بود. على‌رغم اين، برخى اسماعيليان همچنان در كوههاى شمال يمن مستقر بودند. حكومت پادشاهان داعى در يمن سقوط كرد، اما تاكنون آثار ادبى گسترده‌اى را در يمن و هند از خود به جاى گذاشته‌اند كه نشانه برجسته‌اى از نشانه‌هاى اسماعيليان شده است.

فرقه خوجه:

فرقه خوجه نام اجتماعاتى است كه در مناطق زير سكونت دارند:

1- پنجاب 2- سند، كاچ، كتهياوار، ساحل غربى هند 3- به صورت مجموعه‌هاى پراكنده به اسم موالى در ناحيه هندوكش و شمال غرب هند و در افغانستان، آسياى مركزى و نواحى كوهستانى شرق ايران و نواحى خليج فارس 4- زنگبار و ساحل شرقى افريقا.

خوجه‌هاى پنجاب با آقا خان مرتبط نيستند، اما عقايد دينى آنان شبيه عقايد دينى خوجه‌هاى بمبئى است.[1] آنها مانند خوجه‌هاى بمبئى كه به اين فرقه پيوستند، هندى هستند. تمامى خوجه‌ها به تجارت اشتغال دارند و داراى آداب و سنن هندى مى‌باشند.

در پنجاب همچنين پراجاsacaraP وجود دارد. خوجه‌هاى پنجاب به حاج سيد صدر الدين مربوط مى‌شوند. وى در قرن پانزدهم ميلادى به‌عنوان‌

[1]آغا خان رئيس خوجه‌هاى بمبئى است. (م)