اسماعيليان:

خواجه نصير الدين طوسى تا شروع حمله دوم مغولها به رهبرى هلاكو خان و تسليم ركن الدين خور شاه، مدتى را در قلعه «ميمون دژ» و مدتى ديگر را قلعه الموت، از قلاع اسماعيليه، سپرى كرد. يكى از تبعات تسليم شدن خور شاه اين بود كه وى و تمامى همراهانش به جز خواجه نصير الدين طوسى و دو پزشك به نامهاى «موفق الدوله» و «رئيس الدوله» كه هلاكو خان آنان را به اردوى خودش ملحق نمود، به قتل برسند. اينك ببينيم اسماعيليان چه كسانى هستند:

اسماعيليان فرقه‌اى هستند كه پس از امام جعفر صادق عليه السلام به امامت فرزندش اسماعيل اعتقاد دارند. اينان با چنين عقيده‌اى از شيعه دوازده امامى (جعفرى) كه قائل به امامت امام موسى كاظم عليه السلام پس از امام جعفر صادق عليه السلام مى‌باشند، جدا شدند. حكومت فاطميان داراى چنين مذهبى بود. اما پس از مرگ خليفه فاطمى، مستنصر، شكاف بزرگى ميان صفوف اسماعيليان فاطمى روى داد. زيرا پس از مستنصر، فرزندش ابو القاسم احمد خلافت را به دست گرفت. اشكال كار اين بود كه اين فرد، نه فرزند بزرگ مستنصر بود و نه از نظر برخى از اسماعيليان، شايستگى وليعهدى را داشت، بلكه از نظر اين دسته از اسماعيليان برادر ديگر وى، «نزار»، شايسته خلافت بود. به نظر اينان مستنصر