مقاله دوم در تدبير منازل، و آن پنج فصل است‌

فصل اول در سبب احتياج بمنازل و معرفت اركان آن و تقديم آنچه مهم بود

در اين معنى بحكم آنكه مردم در تبقيه شخص بغذا محتاج است و غذاى نوع انسانى بى‌تدبير صناعى چون كشتن و درودن و پاك كردن و نرم نمودن و سرشتن و پختن مهيا نه، و تمهيد اين اسباب جز بمعاونت معاونان و آلات و ادوات بكار داشتن و روزگار دراز در آن صرف كردن صورت نبندد،

نه چون غذاى ديگر حيوانات كه بحسب طبيعت ساخته و پرداخته است تا انبعاث ايشان بر طلب علف و آب مقصور بود، بر وفق تقاضاى طبيعت، و چون تسكين سورت جوع و عطش كنند از حركت باز ايستند. و اقتصار مردم بمقدار حاجت روزبروز چون ترتيب آنقدر غذا كه وظيفه هرروزى بود بيك روز ساختن محالست، موجب انقطاع ماده و اختلال معيشت بود.

پس از اين جهت باذخار اسباب معاش و حفظ آن از ديگر ابناى جنس كه در حاجت مشار كند احتياج افتاد، و محافظت بى‌مكانى كه غذا و قوت در آن مكان تباه نشود و در وقت خواب و بيدارى، و به روز و شب، دست ظالمان و غاصبان از آن كوتاه دارد صورت نبندد.

پس بساختن منزل حاجت آمد و چون مردم را بترتيب صناعتى كه بر تحصيل غذا مشتمل باشد مشغول بايد بود از حفظ آنمقدار كه ذخيره نهاده بود غافل ماند.