پيوسته دانسته است; يعنى هر معناى اخطارى، حكايى نيز هست; اما برخى مانند مرحوم «خويى» ملاك اخطارى و حكايى بودن را متفاوت دانسته اند; به اين بيان كه ملاك اخطارى بودن معنا، استقلال داشتن آن است كه حروف اين خاصيت را ندارد اما ملاك حكايى بودن، وجود نوعى تقرر و ثبوت در عالم معنا است و حروف نيز داراى اين ملاك مى باشد; از اين رو حروف نيز در عالم معنا، نوعى ثبوت و تقرر دارد، هر چند نحوه ثبوت آنها به خلاف اسما (كه استقلالى است) تعلقى مى باشد[1]

[1]خويى، ابوالقاسم، محاضرات فى اصول الفقه، ج 1، ص 80

نائينى، محمد حسين، فوائد الاصول، ج 1، 2، ص 37.

فاضل لنكرانى، محمد، سيرى كامل در اصول فقه، ج 1، ص 427.

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 1، ص 40.

خمينى، روح الله، تهذيب الاصول، ج 1، ص 30.

معناى خاص

معناى فاقد افراد متعدد واقعى يا فرضى

معناى خاص يا جزئى، مقابل معناى عام بوده و عبارت است از معنايى كه شامل افراد متعدد (خارجى يا فرضى) نمى شود; يعنى نمى توان افراد متعددى براى آن فرض كرد. به طور كلى تمامى اسم هاى عَلَم و هر اسمى كه با اين يا آن مقيد مى شود، بر مفهوم جزئى دلالت مى كند، مانند: مفهوم «سقراط»، «نجف» و «اين كتاب».

در كتاب «كفاية الاصول» آمده است:

«ثم ان الملحوظ حال الوضع اما يكون معنى عاما فيوضع اللفظ له تارة و لافراده و مصاديقه اخرى و اما ان يكون معنى خاصا لايكاد يصح الا وضع اللفظ له دون العام»[1]

[1]آخوند خراسانى، محمد كاظم بن حسين، كفاية الاصول، ص 24

خوانسارى، محمد، منطق صورى، ص 87.

نائينى، محمد حسين، فوائد الاصول، ج 1، ص 31.

مظفر، محمد رضا، المنطق، ص 57.

معناى ذاتى

ر.ك: معناى استقلالى

معناى ربطى نسبى

ر.ك: معناى نسبى

معناى شرعى

ر.ك: معانى شرعى

معناى صحيح

ر.ك: معانى صحيح

معناى صيغه افعل

ر.ك: معانى صيغه امر

معناى صيغه امر

ر.ك: معانى صيغه امر

معناى صيغه نهى

ر.ك: معانى صيغه نهى

معناى عام

معناى داراى افراد متعدد واقعى يا فرضى

معناى عام يا كلى، مقابل معناى خاص بوده و عبارت است از معنايى كه شامل افراد متعدد (خارجى يا فرضى) مى گردد; به عبارت ديگر، معناى عام، مفهومى است كه فى نفسه بتوان افراد متعددى براى آن فرض كرد، مانند: مفهوم فيلسوف، مرد و دريا[1]

در كتاب «فوائد الاصول» آمده است:

«اذ يمكن ان يكون الملحوظ حال الوضع ايضا عاما قابل الانطباق على كثيرين او يكون خاصا...»[2]

[1]خوانسارى، محمد، منطق صورى، ص 87

[2]نائينى، محمد حسين، فوائد الاصول، ج 1، ص 32

عبدالبر، محمد زكى، تقنين اصول الفقه، ص 146.

آخوند خراسانى، محمد كاظم بن حسين، كفاية الاصول، ص 24.

مظفر، محمد رضا، المنطق، ص 57.

معناى عرضى

ر.ك: معناى غير استقلالى

معناى غير استقلالى

معناى محتاج به غير خود

معناى غير استقلالى، مقابل معناى استقلالى بوده و عبارت است از معنايى كه از خود استقلال نداشته و به غير احتياج دارد; به بيان ديگر، مفهومى است كه بدون وجود مفهوم ديگر قابل تصور نيست، همانند معانى حروف كه ذاتاً غير مستقل مى باشد، مثل: معناى «مِن» و «الى» در جمله «سرت من البصرة الى الكوفة» كه بدون مفهوم سير، بصره و كوفه قابل تصور نيست.

محمدى، على، شرح اصول فقه، ج 1، ص 43.

مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج 1، ص 25.

نائينى، محمد حسين، فوائد الاصول، ج 1، 2، ص (55-32).

صدر، محمد باقر، دروس فى علم الاصول، ج 2، ص 66.

معناى غير مستقل

ر.ك: معناى غير استقلالى

معناى غير مقصود

معناى غير متعلق مراد جدّى متكلم

معناى غير مقصود، عبارت است از معنايى كه مقصود متكلم