را مطلقا حجت ندانسته اند، اما مشهور، شهرت فتوايى قدما را حجت دانسته، ولى شهرت فتوايى متأخرين را حجت ندانسته اند.

نيز ر.ك: شهرت فتوايى قدما.

نائينى، محمد حسين، اجود التقريرات، ج 2، ص 161.

خمينى، روح الله، انوار الهداية فى التعليقة على الكفاية، ج 1، ص 161.

خمينى، مصطفى، تحريرات فى الاصول، ج 3، ص 221.

محمدى، ابوالحسن، مبانى استنباط حقوق اسلامى يا اصول فقه، ص 278.

شهرت فتوايى متقدم

ر.ك: شهرت فتوايى قدما

شهرت فتوايى مطابقى

ر.ك: شهرت فتوايى

شهرت مفيد ظن

ر.ك: شهرت

شهرت منقول

شهرت نقل شده براى فقيه

شهرت منقول، مقابل شهرت محقق بوده و عبارت است از شهرتى كه فقيه آن را تحصيل نكرده، بلكه براى او نقل شده است كه روايت يا فتواى خاصى در ميان فقها و يا محدثان شهرت دارد، مثل اين كه در كتاب هاى فقهى درباره مسئله اى خاص ادعاى شهرت شده باشد.

مجاهد، محمد بن على، مفاتيح الاصول، ص 503.

سبزوارى، عبدالاعلى، تهذيب الاصول، ج 1، ص 183.

شهرت ناقص

ر.ك: شهرت

«ص»

صحابه

بحث از تعريف اصطلاحى و ملاك اطلاق «صحابى» بر معاصران پيامبر(صلى الله عليه وآله)

صحابه، جمع صاحب و در لغت به معناى يار و همراه است.

علماى مذاهب اسلامى درباره معناى اصطلاحى واژه صحابى اختلاف نظر دارند:

1. گروهى از اهل سنت، همانند ابن حجر عسقلانى، معتقدند صحابى بر كسى اطلاق مى شود كه در حال ايمان، پيامبر(صلى الله عليه وآله) را ملاقات كرده و با همان حال از دنيا رفته باشد;

2. گروهى هم چون «شهيد ثانى» معتقدند صحابى كسى است كه رسول خدا را در حال ايمان ملاقات كرده و در حال ايمان و اسلام مرده باشد، اگر چه در اين بين مرتد شده باشد;

3. بعضى گفته اند: صحابى يعنى كسى كه يك يا دو سال با رسول خدا(صلى الله عليه وآله) بوده و به همراه ايشان در يك يا دو جنگ بر ضد كفار شركت داشته است;

4. جمعى گفته اند: هر كس پيامبر(صلى الله عليه وآله) را ديده باشد صحابى است;

5. گروهى گفته اند: صحابى كسى است كه سابقه هم نشينى و پيروى اش از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) طولانى باشد;

6. برخى ديگر گفته اند: صحابى به كسى اطلاق مى شود كه يكى از چهار وصف زير را به طريق «منع الخلو» دارا باشد:

أ) مجالست با پيامبر(صلى الله عليه وآله) در مدت طولانى;

ب) تحمل حفظ روايت (شنيدن مستقيم و به خاطر سپردن روايت) از رسول خدا(صلى الله عليه وآله);

ج) شركت در جنگ بر ضدكفار به همراه رسول خدا(صلى الله عليه وآله);

د. شهادت در زمان پيامبر(صلى الله عليه وآله) در جنگ با كفار.

7. عده اى، صحابى را كسى مى دانند كه در حالى كه مسلمان بوده، پيامبر(صلى الله عليه وآله) را در مدت طولانى ديدار كرده و حفظ حديث (شنيدن و به خاطر سپردن حديث از رسول خدا) نموده و در حال ايمان هم از دنيا رفته باشد;

[8]برخى ديگر، عنوان صحابى را بر كسى اطلاق مى كنند كه به خدا و رسول او ايمان داشته و با رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در يك جنگ و يا بيشتر شركت نموده و معروف به فقه و فتوا و داراى ملكه اجتهاد باشد

زحيلى، وهبه، اصول الفقه الاسلامى، ج 2، ص 850.

جناتى، محمد ابراهيم، منابع اجتهاد (از ديدگاه مذاهب اسلامى)، ص 357.

صحت

تماميت از جهت اجزا و شرايط

براى صحت، معانى متفاوتى ذكر شده است; برخى بر اين باورند كه معناى صحت، در علوم مختلف تفاوت دارد; براى مثال، در فقه و در باب عبادات، عبادت صحيح به عبادتى گفته مى شود كه اعاده و قضا لازم ندارد; بنابراين، صحيح بودن عبادت، به معناى مسقطيت اعاده و قضا است.

در علم كلام، صحت به معناى موافقت عمل با شريعت، و در علم طب، صحت به معناى اعتدال مزاج و سلامت جسم است، و در علم اصول، به معناى تماميت اَجزا و شرايط مى باشد.

بعضى هم چون مرحوم «آخوند خراسانى» معتقدند صحت داراى معانى متفاوت نيست و اختلاف در تعبيرات به لحاظ اغراض مختلفى است كه در علوم مختلف وجود دارد، و گرنه صحت در همه جا به معناى تماميت است، ولى وقتى اين تماميت در فقه مطرح مى شود، به معناى تماميت عبادت است كه اثر آن اسقاط اعاده و قضا مى باشد. به اين تربيت، فقيه، كلمه «تماميت» را كنار گذاشته و آن اثرى را كه از تماميت عبادت