واسطه موانعى، حوزه‌هاى علمى و مراكز تدريس معارف اسلامى رو به زوال نهاد و به واسطه بر هم خوردن حوزه‌ها و ضعف مراكز علمى آن طورى كه بايد تدريس معارف اسلامى خصوصا فلسفه و عرفان ترقى ننمود.

فعلا از افكار عرفا همان قسمتهائى را كه ملا صدرا در كتب خود عنوان نموده است، مورد بحث و تدريس است و اطلاع محصلين منحصر به همين قسمتهاست.

تصوف نظرى در افكار و عقايد دانشمندان نفوذ وسيع پيدا نمود، به طورى كه اكثر فلاسفه را تحت تأثير كامل قرار داد، چنان كه آثار آن در كلمات فلاسفه مشهود است. از جمله در اين كتاب حاضر، نگارنده، در تعليقات و حواشى خود بر شرح و متن اين رساله در همه جا به آن اشاره نموده است كه خوانندگان ملاحظه مى‌نمايند.

صدر المتألهين كثيرى از مبانى تصوف را با براهين عقلى چنان محكم و استوار نمود كه بعد از او همه فلاسفه آن مبانى را تلقى به قبول نمودند، با اين كار، معضلات زيادى از فلسفه حل شد.

جاى بسى تأسف است كه درس تصوف در ايران رو به زوال است. اين علم در مدارس قديم در شرف از بين رفتن است، كم و بيش در برنامه‌هاى بعضى از دانشكده‌هاى دانشگاههاى كشور اسمى از آن ديده مى‌شود، ليكن نه استاد وارد و ماهرى در اين فن وجود دارد و نه شاگرد دلبند و جوينده‌اى براى فراگرفتن اين علم پيدا مى‌شود، گذشته از اين، خلوصى را كه طلاب حوزه‌هاى تعليماتى قديم در فراگرفتن اين قبيل از علوم دارند، در محصلين حوزه‌هاى علمى جديد وجود ندارد.

اساتيد و مروجان فلسفه از زمان ميرداماد و مير فندرسكى تا عصر حاضر و كيفيت سير فلسفه اسلامى بعد از ملا صدرا

حكماى دوره قبل از صدر الدين شيرازى «ملا صدرا» كه داراى حوزه فلسفى آقاى آقا ميرزا محمود از دانشمندان جامع و محقق اين عصرند، چون در حال انزوا و كناره‌گيرى از خلق به سر مى‌برند، كسى موفق به استفاده از محضر شريف او نشد، ولى كتب متعددى تأليف كرده‌اند كه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.