نام کتاب : شرح نهاية الحكمة( مصباح) نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 246
مجموعه اصطلاحات روشن
مىشود. ما تا اينجا دو معنا براى واژه وجود رابط ذكر كرديم و با توجه به معناى
ديگرى كه قبل از ميرداماد رحمه اللّه براى اين واژه رايج بوده است مجموعا سه معنا
براى اين لفظ وجود دارد:
1- 5: وجود رابط به
معناى وجود خارجى عين الربط بهوجود ديگر
صدر المتألهين واژه «وجود
رابط» را براى اين معنا وضع كرد و از آن پس رايج گرديد، به چنين وجودى «وجود فقرى»
نيز مىگويند و در اين كتاب به آن «وجود فى غيره» هم گفته شده است.
در مقابل وجود رابط به اين
معنا وجود مستقل قرار دارد كه آن نيز وجودى است خارجى، در اين كتاب بهوجود مستقل
«وجود فى نفسه» و «وجود محمولى» هم اطلاق شده است.
2- 5: وجود رابط به
معناى مفهوم حرفى وجود
وجود رابط به اين معنا
مفهومى است عين الربط به مفهوم موضوع و محمول (در قضيه) يا به مفهوم مضاف و مضاف
اليه (در مركب تقييدى)، بهوجود رابط به اين معنا «كان ناقصه، ثبوت شىء لشىء،
وجود شىء لشىء، وجود مقيد، نسبت حكميه، وجود فى غيره و وجود لا فى نفسه» نيز
مىگويند، در فارسى از آن با لفظ «است» تعبير مىكنند. در مقابل اين معنا از وجود
رابط، وجود محمولى قرار دارد كه همان مفهوم اسمى و مستقل وجود است كه در هليات
بسيطه محمول واقع مىشود و به آن «كان تامه، ثبوت الشىء، وجود الشىء، وجود،
ثبوت، وجود مطلق و وجود فى نفسه» نيز مىگويند و در فارسى از آن با لفظ «هستى» ياد
مىكنند.
3- 5: وجود رابط به
معناى وجود خارجى مستقل ناعت
وجود رابط به اين معنا
حالّ در وجود ديگر و ناعت آن است، البته اين تعبير نارساست؛ دقيقتر بگوييم، وجود
مستقلى است كه اضافه و ارتباط به غير دارد و اين اضافه و ارتباط به غير عين خود
همين وجود مستقل است و به زبان فلسفى وجود فى نفسهاى است كه عين وجود للغير نيز
هست، مانند وجود عرض، وجود صورت و وجود معلول (به نظر قدما). اين معنا براى وجود
رابط قبل از ميرداماد رحمه اللّه رواج داشته است ولى وى، براى جلوگيرى از اشتباه
آن با معناى دوم، براى اين معنا اصطلاح «وجود رابطى» را وضع كرد و صدر المتألهين
رحمه اللّه نيز
مصباح، محمد تقى، شرح
نهاية الحكمة (مصباح)، 2جلد، موسسه آموزشي پژوهشي امام خميني (ره) - قم، چاپ: اول،
1387.
شرح نهاية الحكمة (
مصباح ) ؛ ج1 ؛ ص247
نام کتاب : شرح نهاية الحكمة( مصباح) نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 246